Kafana Solun

Solun kafana u Jagodini na takozvanoj Maloj pijaci osnovana je sredinom 19. stoleća. Njeni gosti su bili okolni trgovci i zanatlije iz „Papudžijske ulice“ (danas: Stevana Sinđelića) a u pazarnim danima sredom i subotom rabadžije sa drvima iz crnovrških i jahorskih zabrana iz gotovo svih sela istočne Šumadije zbog čega je prostor na kojem leži poznat drugačije i kao „drvena pijaca“.

Ime „Solun“ dobila je početkom 20. veka pod vlasnikom Borom Stojančićem, od kojeg je otkupljuje Dimitrije Nikolić, zvani Levanta (što na cincarskom znači vredan), i daje pod zakup Andri Tasiću. U toku Prvog svetskog rata i nekoliko godina docnije jedini zakupac je bio Andra Tasić, dok 1922. kafanu nije preuzeo Levantin zet Boža Bojić, rodom iz Kragujevca, sa suprugom Viktorijom. Posle njegovog stečaja 1938. kafana je vlasništvo hipotekarne banke a na licitaciji iste godine - kazandžije Živka Burića, koji je izdaje pod zakup sve do nacionalizacije 1948. godine. Jedan od zakupaca za vreme prošlog veka bio je i Rade Andrejić, mehandžija iz Međureča sa ostalim kafanama na maloj pijaci - „Talparom“ takođe iz 19. veka, na čijim temeljima leži višespratna zgrada, i takozvanom „Čuljkovom“ kafanom preko puta, koje su držali poznati jagodinske kafedžije Rafajlo Obradović i Petar Đorđević „Ribarac“. Svojim specijalitetima: crnim vinom, pečenjem na panju, koje se gostima merilo na oke, i drugim mezelucima, rado je privlačilo čaršijske gurmane i boeme, pored ostalih i poznatog pesnika i slikara Đuru Jakšića.

Obnovljena 1971. godine, pod direkcijom Ugostiteljskog preduzeća „Palas“, i dugogodišnjeg direktora Mirka Dimitrijevića. Projekat unutrašnjeg uređenja enterijera i zidnu slikarsku kompoziciju u fresko tehnici, velikog formata, „Solun“ izradio je Slobodan Selenić, jagodinski umetnik i dizajner.

Tekst na spomen ploči, postavljenoj prilikom otvaranja 1971. godine:

„Jedan od čestih gostiju kafane Solun sa ostalim žiteljima stare Jagodine tokom 19. stoleća bio je i poznati pesnik i slikar Đura Jakšić, za vreme službovanja kao učitelj krasnopisa u Jagodinskoj realki od 1869. do 1971. godine.“

Solun kafana je postojala do 1996. godine, kada je originalan enterijer uništen. Prvobitna zgrada postoji i danas, mada je spoljašnji izgled donekle narušen. Danas je tu picerija „Pica hit“.