Kafana kod Zlatnog krsta (Beograd)
| Kafana kod Zlatnog krsta | |
| {{{slika2}}} | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Terazije 4, Beograd,  Srbija[1]
|
| Status | zatvorena |
| Otvaranje | 1862. |
| Zatvaranje | početak 20. veka |
| Vlasnik | Ilija Nikolić[2] |
Kafana kod Zlatnog krsta jedna je od čuvenijih beogradskih kafana iz perioda druge polovine 19. veka i početka 20. veka.[2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
U Beogradu je postojala gostionica sa kafanom kod Zlatnog krsta, koju je otvorio Švajcarac Petar Korai 1843. godine, a nalazila se u Savamalskoj ulici (danas ulica Gavrila Principa) preko puta gimnazije. Gostionice su bile prvi uređeni objekti sa prenoćištem. Da bi privukao što više gostiju Korai je iz Nemačke doveo kuvara.[3] U oglasu u Serbskim novinama isticao je da je u pitanju kafana i gostionica evropskog stila. Nije poznato do kada je ova gostionica bila u Savamali i kada je preseljena na Terazije.[4] Zgrada na Terazijama sa kafanom u prizemlju izgrađena je 1862. godine. Prvi zakupac bio je Ilija Nikolić. Podaci o njemu kao zakupcu vide se iz zapisa iz 1867. godine, kada je povodom predaje ključeva grada Beograda Mihailu Obrenoviću u njegovoj kafani organizovana trodnevna svečanost. Zakupci kafane bili su i Mihailo Jovanović (1880) i Mirko Protić (1884), a vlasnik kafane je bio i sudija i advokat Vladimir Lacković koji je imanje zaveštao Ministarstvu prosvete. U ovoj kafani su se, po brojnim zapisima, upisivali dobrovoljci za učešće u srpsko-turskim ratovima (1875-1876). Posle srpsko-turskog rata u ovoj kafani su se okupljali liberali i konzervativci. Kafana je opstala na Terazijama do početka 20. veka, kada je u njenim prostorijama otvorena manufakturna trgovina Cupara i drug. U Skadarskoj ulici u Beogradu se od 1909. godine nalazila kafana sa istim imenom, ali nije poznato da li su ove dve kafane povezane. Na lokaciji na Terazijama do početka 21. veka nalazio se restoran Dušanov grad.[2]
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
U ovoj kafani je maja 1896. godine održana prva bioskopska predstava u Beogradu, na kojoj su prikazivani kratki filmovi. Bitno je napomenuti da je to bilo samo pola godine nakon prve bioskopske predstave u svetu i patentiranja kinematografa. Osim toga u ovoj gostionici je prikupljana pomoć za učesnike Hercegovačkog ustanka 1876. godine. Zanimljivo je da je veliki srpski pesnik i slikar Đura Jakšić u ovoj kafani napisao pesmu U boj, u boj... koju je posvetio hecegovačkim ustanicima.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Gajić, Filip. „Kafane starog Beograda”. LifeHacker. Pristupljeno 24. 11. 2021.
- ^ a b v g Golubović, Vidoje (2019). Mehane i kafane starog Beograda. Beograd: Laguna. str. 192—194. ISBN 978-86-521-3248-5.
- ^ Srpski književni glasnik, Knj. 27, sv. 2 (1911), str. 108
- ^ Golubović, Vidoje (2019). Mehane i kafane starog Beograda. Beograd: Laguna. str. 65. ISBN 978-86-521-3248-5.