Pucavac (biljka)
Pucavac, lat. naziv (Silene vulgaris) je višegodišnja, zeljasta biljka iz familije karanfila, lat. (Caryophyllaceae).
Opis[uredi | uredi izvor]
Koren je dobro razvijen, sadrži bočne korenove. Stablo je uspravno orijentisano, delimično odrvenelo u donjem delu, visine oko 80 cm, može biti granato, bez dlačica, pravo ili uzdignuto ponekad (visokoplaninski oblici), od osnove sa brojnim, tankim grančicama.[1] Listovi polaze iz rukavca, ovalnog, jajastog, eliptičnog ili kopljastog oblika, celi, sa pikom na vrhu, intenzivno zelene boje sa izraženom nervaturom, bez drški na vrhu ili na drškama prizemni, mogu biti mesnati. Cvetovi nisu pojedinačni nego su grupisani u cvast gronju, a specifičnost ove familije jeste dihazijum. [1] Čašični listići imaju zupce i ostaju trajni i kad uvene cvet, naduvena, jajasta, opnasta, gola sa 20 anastomoziranih nerava. Krunični listići su beličasti do ružičasti, obično bez venčića, duboko urezai na 2 dela. Cveta od juna do avgusta. Andreceum je građen od 10 prašnika, raspoređenih u 2 kruga po 5. Plodnik je sinkarpan, nadcvetan, građen iz 3 karpele. Stubića i žigova ima koliko i karpela. Plod je pucajuća čaura, veličine nekoliko centimetara sa pasuljastim semenom, loptasta ili jajasto loptasta. Karpofor go, dug 2 do 4 milimetra. Semenke bubrežasto okrugle, bradavičave. [2] [3]
Rasejavanje i razmnožavanje[uredi | uredi izvor]
Rasejavaju se pomoću insekata, dok se razmnožava preko semena.
Areal rasprostranjenosti[uredi | uredi izvor]
Pucavac raste na prostoru Evroazije i Severne Amerike, dok se u Severnoj Africi smatra uveženom vrstom. [2]
Stanište[uredi | uredi izvor]
Naseljava otvorena staništa, livade, ivice šuma, kamenjare, pored puteva se može naći, njive, smatra se korovom.
Upotreba i lekovitost[uredi | uredi izvor]
Mladi listovi sadrže vitamin C i pigmen karoten pa se koriste kao salata ili začin jelima., ali sadrže i saponine, pa se umereno koriste za ishranu, više za pravljenje sapuna. [1]
Varijabilnost vrste[uredi | uredi izvor]
Silene vulgaris subsp. vulgaris var. zlatiborensis - raste na serpentinama jugozapadne Srbije (Zlatibor, Ozren, Murtenica). Krupna. mnogocvetna, plitkonizijska ili montanska biljka, listovi obično duži od 3 centimetra, hrapavi kao i brakteja, stablo golo, bezlisno ili samo s jednim parom listova. [2]
Silene vulgaris subsp. bosniaca - Listovi trepljastog ruba, eliptični, skoro srcaste osnove. Stablo lisnato. Raste u okolini Pirota, Loznice, Sto, između Prijepolja i Bistrice, Ozren). [2]
Silene vulgaris subsp. vulgaris - listovi glatki ili skoro glatkog ruba, koljastog do kopljasto-jajastog oblika. Raste na području Miroča, Stare planine, Niša, Matejevaca, Ozrena, Device, Vranja, Gornjeg Milanovca, Jablanika, Čačka, Kikinde i Zrenjanina. [2]
Silene vulgaris subsp. marginata - listovi hrskavičavi, glatkog ili skoro glatkog ruba, donji lopatičasti, gornji jajasto okrugli, dvaput duži no širi. Raste na području Metohije (okolina Peći). [2]
Silene vulgaris subsp. prostrata - listovi hrapavog ruba, jajastog do kopljastog oblika, sitni, nekoliko puta duži no širi. Raste na području Metohije (okolina Peći). [2]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
cvet -
cvet -
cvast
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Napuhnuta pušina (Silene vulgaris)”. Plantea (na jeziku: hrvatski). 2016-11-25. Pristupljeno 2019-08-27.
- ^ a b v g d đ e Josifović, Mladen; Sarić, Miloje. Flora SR Srbije.
- ^ Igić, R. Vukov, D. 2000. Praktikum iz sistematike viših biljaka, Prirodno-matematički fakultet, Institut za biologiju Novi Sad. ISBN 86-7031-012-0
