Rudnici bakra

Bakar (crveni metal) je prvi metal koji su stare civilizacije otkrile i koristile u praktične svrhe. Znanje u vezi sa proizvodnjom predmeta od bakra veoma brѕo se proširilo na sve stare civilizacije tako da danas na tragove i proizvode od bakra arheologija nalazi u gotovo svim krajevima sveta. U novije doba bakar se koristi u raznim granama industrije, pogotovo u oblasti elektrotehnike, hemijske industrije i građevinarstvu.

Tipovi rude bakra

Mogući su različiti tipovi ruda bakra:

• Pirotinska ruda
• Piritska ruda
• Sfaleritsko-galenitska ruda
• Kvarcno-halkopiritska ruda
• Halkopiritsko-molibdenske rude
• Skarnovska ruda bakra
• Bornitsko-titanomagnetitska ruda
• Halkozinska ruda
• Samorodni bakar

Staro rudarstvo u Boru i njegovoj okolini

U istočnoj Srbiji, u prerimskom, rimskom i kasnijim periodima je bilo proizvodnje bakra čemu svedoče ostaci starih topionica uglavnom oko Majdanpeka. Najpoznatiji primer je Gamzigrad koji se nalazi u centru zlatonosne oblasti i čija je izgradnja započeta u poznorimskom periodu oko 271. godine.

Ležište bakra Bor

Jedno je od najvećih evropskih ležišta bakra. Od 1902. do zaključno 1959. godine otkopano je oko 30 miliona tona rude i dobijeno 1,05 miliona tona bakra. U okviru borske metalogenetske zone, osim Majdanpeka, po koncentraciji rudnih tela gvožđa, bakra i drugih metala izdvajaju se najvrednija rudna tela: Cerovo, Mali i Veliki Krivelj, Brezanik, Borska reka, Tilva Roš, Čoka Dulkan, Tilva Mika, Novo okno, Borski potok i Brestovac.

Pregled ukupnih resursa

Naziv rudnog tela	Kategorija	t	Cu(%)	Au(%)	Ag(%)	Donji granični sadržaj Cu (%)
Veliki Krivelj	A	91,713,587	0.33	0.7	0.39	0.2
Veliki Krivelj	B	333,306,825	0.35	0.7	0.39	0.2
Veliki Krivelj	C1	135,439,825	0.29	0.7	0.39	0.2
Ukupno		560,460,237	0.33	0.7	0.39	0.2
Jama – Tilva Ros	B	3,889,738	0.76	0.33	1.06	0.4
Jama – Brezanic	A	1,972,350	1.28	0.27	1.93	0.4
Jama – Borska reka	A+B+C1+C2	1,007,832,732	0.53	0.16	1.69	0.3
Cerovo kompleks – Cementacija 2		26,580,420	0.31	0.07	1.08
Cerovo kompleks – Cementacija 4		4,027,930	0.28	0.07	1.06
Cerovo kompleks – Cerovo		238,358,600	0.31	0.108	0.77
Primarni Cerovo kompleks – Drenovo		45,777,880	0.38	0.062	1.38
Cerovo kompleks – Kraku Bukaresku		1,600,000	0.62	0.62	2.21
Ukupno		325,488,650

Rudnik u Majdanpeku

Majdanpek je svoju noviju istoriju započeo kao rudnik gvožđa i bakra. Za nepunih 100 godina rada (1855-1944) rudnik i topionice u Majdanpeku su proizveli:

• rude bakra - 266.350 tona
• bakra u rudi i metalu - 8.460 tona
• rude gvožđa - 137.470 tona
• pirita - 1,047.752 tone
• zlata u rudi - 1.354 kg
• srebra u rudi - 22.088 kg

Reference

1. Rudarstvo na tlu Srbije (druga knjiga, prvi tom), Petar Jovanović ; Beograd 2008.
2. Zvanični internet sajt Rudarsko-topioničarskog basena Bor
3. Zvanični internet sajt Rudarsko-topioničarskog basena Bor
4. Zvanična internet prezentacija opštine Majdanpek