Crkva Zoravor Astvacacin

Crkva Zoravor Astvacacin
Crkva Zoravor Astvacacin
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի; Zoravor Surp Astvatsatsin yekeghets'i
	Crkva Zoravor Astvacacin u Jerevanu
	Crkva Zoravor Astvacacin Lokacija na mapi Jermenije
Osnovne informacije
Lokacija	ugao Puškinove i ulice Gazara Parpecija, okrug Kentron, Jerevan, Jermenija
Koordinate	40° 11′ 10″ S; 44° 30′ 35″ I / 40.186079° S; 44.509606° I
Religija	jermenska apostolska crkva
Grad	Jerevan
Opština	okrug Kentron
Država	Jermenija
Eklesijastikalni ili; organizacioni status	crkva
Status	aktivna
Veb-sajt	surbzoravor.am
Arhitektonski opis
Tip arhitekture	trobrodna bazilika bez kupole
Stil arhitekture	jermenski
Završetak izgradnje	1694.

Crkva Zoravor Astvacacin (jerm. Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի; Zoravor Surp Astvatsatsin yekeghets'i) najstarija je preživela crkva u Jerevanu, glavnom gradu Jermenije. Ranije je bila poznata kao crkva Astvacacin — crkva Presvete Bogorodice, međutim, ime zoravor (u prevodu moćno) dodato je imenu crkve pošto je crkva čuvala trinaestovekovnu bibliju Zoravor.^[1]

Crkva se nalazi u okrugu Šahar u Starom Jerevanu, gde se ranije nalazila grobnica i kapela Svetog Ananije iz Damaska, koja je važila za čuveno svetilište.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Tokom prve polovine 17. veka, monah Movses Sjuneci izgradio je manastriski kompleks uz finansijsku pomoć stanovnika Jerevana. Kompleks se sastojao od crkve Svetog Astvacacina, kapele Svetog Ananije, kao i od prostorija namenjenih članovima zajednice i zgrada prelatstva, sve utvrđeno visokim zidinama. Pored ovoga, u manastiru je postojala i manastirska škola. Izgradnja manastirskog kompleksa odvila se za vreme vladavine Filipa I Jermenskog, katolikosa svih Jermena (1632—1635). Međutim, novoizgrađeni manastir nije dugo preživeo, pošto je u potpunosti srušen tokom katastrofalnog zemljotresa koji je pogodio Jerevan 1679. godine.

Današnja crkva Zoravor Astvacacin izgrađena je u periodu 1693—1694. godine, na istom mestu na kom se nalazio i prethodno porušeni manastir, i to zahvaljujući donaciji Koje Panosa, koji je u to vreme bio jedan od najbogatijih stanovnika Jerevana. Prema natpisu zabeleženom sto godina nakon izgradnje crkve, ona je restaurirana od strane Gabrijela Arjurapeta tokom vladavine katolikosa Luke I.

Crkva predstavlja trobrodnu baziliku bez kupole. Na istočnoj strani molitvene prostorije nalazi se glavni oltar sa sakristijama u severnom i južnom uglu. Arhitektonski posmatrano, enterijer i eksterijer crkve karakteriše upečatljiva jednostavnost, a trokrovni trem na zapadnom delu crkve sa dekorativnim stubovima joj u određenoj meri pruža znatnu živost. Na ravnim delovima spoljašnjih zidova nalaze se prekrasno rezbareni hačkari koji datiraju iz 17. veka.

Godine 1889. je na severoistočnoj strani crkve izgrađena kapela Svetog Ananije sa stepenicama koje vode na groblje Svetog Ananije koje je smešteno istočno od kapele.

Crkva je tokom sovjetskog perioda izgubila svoju versku ulogu i služila u razne svrhe, da bi tokom 1970-ih godina bila opet vraćena Jermenskoj apostolskoj crkvi, kada je u potpunosti renovirana. Oštećeni i urušeni delovi zidova i krova bili su sanirani i obnovljeni, dodat je hor, izgrađena je nova kuća za sveštenike, a renovirana je i kapela Svetog Ananije.