Crkva svetog Đorđa (Beška gorica)
Crkva svetog Đorđa se nalazi na ostrvu Gorica (Beška, Brezovica) na Skadarskom jezeru, u Crnoj Gori. Pomena o ktitoru nema. Smatra se da je podignuta u poslednje dvije decenije XIV vijeka. Pretpostavlja se da je njen ktitor bio Đurađ II Stracimirović Balšić (imenjak svetitelja kome je i namijenio). Nije isključena mogućnost da je podigla i njegova žena Jelena ćerka kneza Lazara. Međutim, ona je u blizini ovog hrama, na istom ostrvu, sazidala novi hram, svoju nadgrobnu crkvu (sv. Bogorodice) oko 1441 - 1442. godine. Po smrti svog drugog muža, velikog humskog vojvode Sandalja Hranića, 1435. godine, Jelena se vraća u Zetu, koja je bila u sastavu Srpske despotovine. Sa crkvom sv. Đorđa sređuje imovinske odnose i daruje je sasudima i knjigama. U svom testamentu, ona kaže: „ ... i crkve svetoga Georgija u Gorice, dadoh olovo, kupiv za 60 dukat, da se pokrije crkva, i opšte da im se da za majstore 30 dukat“, što ukazuje na to da je preuzela obimnu obnovu crkve.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva sv. Đorđa je dugačka i dosta niska, a izvedena je spolja pritesanim kamenom. Način zidanja upućuje na umjetnika, vjerovatno sa Primorja, ne posebno darovitog. Osnovica je nepravilna, odnosi veličina nesrazmjerni i kompozicija bez skladnosti. Kamen je nebrižljivo složen u nepravilnim redovima. Crkva je naglašena visokim i masivnim zvonikom na preslicu. Osnova je bliža crkvama Moravske škole, a kube počiva na neuobičajeno isturenim pilastrima i oslanja se na polukalote bočnih apsida. Na priprati je svod gotičkog stila. Tambur kubeta je i spolja okrugao, kao kod svih sačuvanih crkava na Skadarskom jezeru (iz tog vremena).
U blizini ovog hrama, na pedeset metara udaljenosti, krajem XIV vijeka je podignut konak, kao četvorougaona spratna građevina.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grupa autora: Istorija crne Gore, knjiga 2 , tom 2.- Podgorica, 1970.