Trifolium campestre
| Engleska detelina | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Potcarstvo: | |
| Nadtip: | |
| Tip: | |
| Podtip: | |
| Klasa: | |
| Nadred: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | T. campestre
|
| Binomno ime | |
| Trifolium campestre | |
Engleska detelina, drugačije i žuta gunjica (lat. Trifolium campestre), jeste jednogodišnja biljka koja pripada porodici lat. Fabaceae, koje su po obliku cveta poznate kao leptirnjače, ili po obliku ploda, kao mahunarke. Karakteristična za suvlje livade, pašnjake i antropogeno izmenjene predele.[1]
Opis vrste[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Stablo im je dugačko od 15 do 30 cm, a neke biljke mogu dostići i visinu od 50 cm. Takođe je i dlakavo, većinom razgranato, uspravno ali može biti i pogleglo.[1]
Listovi su po obliku klinasto objajasti. Nalaze se na golim lisnim drškama, kraćih dužina, 1 do 1,5 cm. Složeni, sastavljeni od 3 liske, veličine 6-12 sa 4-8 mm, sa nazubljenim ivicama. Duž stabla su naizmenično raspoređeni i odlikuje ih paralelna nervatura. Lisni zalisci su jajasti, do duguljasti, i zašiljeni.[2][3]
Cvetovi obrazuju glavičaste cvasti, koje su u početku loptaste, a kasnije jajaste sa mnogo zbijenih cvetova (20-30). Dužina osovine cvasti občno prelazi listove koji se nalaze ispod. Cvetne drške su veoma kratke, za polovinu kraće od cevi čašice, i na kraju cvetanja se obaraju. Dvojan perijant, kojeg čine čašica i krunica. Čašica je bele boje i dugačka oko 2 mm, izgrađena od 5 krnučnih listića i srasta u membranoznu cev.[2] Gornji najveći listić predstavlja zastavicu (vexillum), lancetastog oblika. Dva bočna listića su krlica, koja su duguljastog oblika i vrhovi su im tupo zaobljeni. [4]Krunica je dužine 5 do 7 mm, svetložute do jarko žute, a kasnije i žutomrke boje. Cvetovi su zigomorfni. Andreceum se sastoji iz 9-10 prašnika, od kojih su 9 srasli, a jedan je slobodan. Gineceum je monokarpan.
Plod je mahuna, koja nastaje iz monokarpnog plodnika i otvara se sa dve pukotine, duguljastog oblika, šiljasta, sa jednim semenom.
Seme je dužine 1 mm, jajastog oblika, braon boje i glatka po površini.[3]
Stanište[uredi | uredi izvor]
Nastanjuje suve livade, pašnjake i ima je u ubranim staništima, poput parkova ljudskih naselja.[1]Najviše se javlja u predelima Mediterana, kao i ostatka Evrope, ali je i širom sveta, poput zapadne i istočne Azije kao i neki predeli Sjedninjenih Američkih država.[3]
Rasporstranjenost[uredi | uredi izvor]
Autohtono se javlja u sledećim zemljama/predelima : Avganistan, Albanija, Alžir, Austrija,, Baltičke države, Belorusija, Belgija, Bugarska, Kanarska ostrva, Korz, Kipar,, Danska, Džibuti, Istočno Egejsko ostrvo, Istočnoevropska Rusija, Egipat,, Etiopija, Francuska, Nemačka, Velika Britanija, Grčka, Mađarska, Iran, Irak, Irska, Italija, Kriti, Krim, Liban-Sirija, Libija, Madeira, Maroko, Holandija, Njujork, Severni Kavkaz, Severozapadna Evropa , Norveška, Palestina, Poljska, Portugal, Rumunija Rusija, Sardanja, Saudijska Arabija, Sicilija, Sinaj, Španija, Sudan, Švedska, Švajcarska, Zakavkaz, Tunis, Turska-u-Evropi, Turkmenistan, Ukrajina, Zemlje bivše Jugoslavije, Zimbabve [3]
Infravrste[uredi | uredi izvor]
Vrsta trifolium campestre danas obuhvata i 2 opšte-prihvaćene infravrste, Trifolium campestre subsp. campestre i Trifolium campestre subsp. paphium. Infravrsta Trifolium campestre subsp. campestre je autohtona za predele Makronezije, Evrope do Irana, kao i tropske Afrike, dok je infravrsta Trifolium campestre subsp. paphium autohtona za ostrvo Kipar.[3]
Upotreba i kultivacija[uredi | uredi izvor]
Engleska detelina je pogodna za poljoprivredu, jer je njeno lišće dobro za ishranu stoke, a može služiti i za obnavljanje zemljišta.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Janacković, Peđa. „Trifolium campestre Schreber”. BioRas. Pristupljeno 22. 4. 2022.[mrtva veza]
- ^ a b „Trifolium campestre — pinnate hop clover”. Go Botany, Native plant trust. Pristupljeno 22. 4. 2022.
- ^ a b v g d „Trifolium campestre Schreb.”. Plants of the world online, Royal Botanical Gardens, Kew. Pristupljeno 22. 4. 2022.
- ^ „Trifolium campestre Schreb.”. NBN atlas. Pristupljeno 22. 4. 2022.