Urbanistički plan

Grafička šema Detaljnog urbanističkog plana naselja (urbano područje A) pored aerodroma grada Skoplja, Severna Makedonija

Urbanistički plan je dokument kojim se usmerava i reguliše organizacija prostora u naseljima.

Osnovni principi urbanističkog planiranja su:

• prosotrna organizacija naselja kojom se ostvaruju kvalitetniji uslovi života
• očuvanje i unapređenje tradicije graditeljstva i stvorenih vrednosti naselja
• dopuna postojećih i stvaranje novih urbanih vrednosti
• obnova i rekonstrukcija istorijskih i ambijentalnih celina
• očuvanje zemljišta pogodnog za poljoprivredu, prirodnih vrednosti i životne sredine tog naselja, susednog naselja i regiona
• usklađenost izgradnje infrastrukture i građevinskog zemljišta koje opslužuje

Tri vrste urbanističkih planova su:

• generalni urbanistički plan (GUP) – daje strateške pravce razvoja za naselja sa statusom grada, od 2009. godine u Srbiji ova vrsta urbanističkih planova ne sprovodi se direktno
• plan generalne regulacije (PGR) – određuje namenu zemljišta i elemente regulacije za urbana i veća ruralna naselja ili turističke komplekse, sprovodi se direktno
• plan detaljne regulacije (PDR) – određuje namenu zemljišta i elemente regulacije za specifične delove naselja ili građevinskog područja, sprovodi se direktno

Urbanistički planovi sa direktnim spovođenjem sadrže podelu određenog naselja na zone za koje se određuju pravila uređenja i građenja unutar zone. Urbanistički planovi koji se sprovode direktno predstavljaju osnov za izdavanje lokacijskih uslova na osnovu kojih se dobija građevinska dozvola.

Pravila uređenja određuju: postrojenja, objekte i mreže infrastrukture i uslove za priključenje novih objekata, posebne zahteve, uslove i propise za izdavanje odobrenja za izgradnju, ambijntalne celine od kulturno-istorijskog ili urbanističkog značaja, lokacije propisane za dalju plansku razradu, zaštitu životne sredine, osnovne mere bezbodnosti ljudi od nepgodoa, požara itd.

Pravila građenja određuju: vrstu i namenu objekata koji se mogu graditi, položaj objekata koji treba da se grade, dozvoljenu spratnost, međusobnu udaljenost i izgled objekata, uslove i način pristupa građevinskoj parceli i prostor za parkiranje vozila, uslove zaštite susednih objekata, obnovu i rekonstrukciju objekata itd.

Urbanistički planovi sadrže karte na kojima je predstavljena podela na zone i predstavljeno je postojeće i planirano stanje prostora prema različitim namenama. Razmera u kojoj se rade karte je sitnija za opšte urbanističke planove (do 1:20 000), a krupnija za regulacione planove (1:500 – 1:5000).

Spoljašnje veze

• Generalni plan Beograda [1]
• Generalni plan Kragujevca [2] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. avgust 2010)
• Regulacioni planovi u Beogradu [3]
• Regulacioni planovi u Kragujevcu [4]