Корисник:OSVG17/песак

Glad u svom najužem i najčešćem smislu označava osećaj koji je izazvan nedostatkom hrane u ljudskom, odnosno životinjskom organizmu. Kod čoveka ona ispočetka ne mora biti neugodna, da bi kasnije uz nju dolazila mučnina, glavobolja, opšta slabost te psihička uzbuđenost i/li klonulost. Potpuno ili delimično lišavanje organizma hrane potrebne za njegovo održavanje i nadoknadu izgubljene energije se naziva gladovanje.

• 1 Potpuno gladovanje
• 2 Delimično gladovanje
• 3 Posledice gladovanja
• 4 Glad kao društveni fenomen
• 5 Povezano

Potpuno gladovanje[uredi | uredi kod]

Kod potpunog gladovanja organizam je prisiljen trošiti vlastite zalihe hranjivih stvari, pre svega mast u potkožnom tkivu te ugljenohidrate odnosno glikogen iz jetre i mišića, da bi na kraju konzumirao vlastite belančevine. Kod potpunog gladovanja čovek izgubi do 93 % mase masnog tkiva, 62-71 % jetre, 34-35 % mišića, 22-23 % kože, bubrega i pluća, dok mozak i srce gube do 3 % svoje mase. Organizam prilikom gladovanja gubi znatnu količinu vlastitih soli, a menja se i sastav krvi. Posledice potpunog gladovanja su brzo mršavljenje, poremećaji unutrašnjih funkcija, opša slabost i smrt, koja obično nastupa kada organizam izgubi 40-50 % orginalne mase.

Za gladovanje je karakteristično da sitnije životinje umiru brže od krupnijih, jer je kod sitnijih životinja brži metabolizam. Tako miševi uginu nakon 6-7 dana gladovanja, zečevi nakon 22 dana, pas nakon 60 dana, dok čovek umire nakon 70-80 dana bez hrane - pod pretpostavkom da je bio u mogućnosti da pije vodu ili neku drugu tečnost, a bez koje bi umro nakon nekoliko dana. Među životinjama koje mogu dugo gladovati se ubrajaju ptice (3-20 dana) ili zmije (do godinu dana).

Potpuno gladovanje je kod nekih životinja sasvim uobičajena i normalna pojava. To se odnosi na sisavce koji spavaju zimski san (medved, šišmiš, jež), vodozemce u umerenim područjima zimi, ribe za vrieme tzv. svadbenog putovanja (losos, jegulja) te kamile u pustinjama.

Delimično gladovanje[uredi | uredi kod]

Od potpunog gladovanja je i u prirodi i u društvu daleko češće delimično gladovanje, prilikom koga organizmi primaju hranu, ali ne u dovoljnim količinama za svoje normalno funkcionisanje. Ponekad se takvo gladovanje deli na kvantitativno (nedovoljna količina hranjivih materija) i kvalitativno (nedostatak jedne od niza hranjivih materija). Poslednje je prilično čest slučaj kod konzumacije tzv. nezdrave hrane, odnosno životnog stila koji ne obraća pažnju na kvalitet hrane, pa je lako zamisliti konzumaciju velikih količina hrane, ali bez neophodnih sastojaka kao što su belančevine, mineralne soli i vitamini.

Posledice delimičnog gladovanja su iste kao i kod potpunog gladovanja, ali se ispoljavaju daleko sporije. Dugotrajno gladovanje, bilo potpuno ili delimično, izaziva promene u organizmu koje mogu biti dalekosežne.

Posledice gladovanja[uredi | uredi kod]

Među posledice gladovanja kod čoveka spada sušenje sluznica, razne otekline, sušenje i ljuštenje kože, snižena telesna temperatura te usporavanje pulsa. Osim tih posledica gladovanje se ispoljava i kroz specifične bolesti poznate kao faminoze, a slabi i otpornost organizma prema raznim infekcijama. Duže gladovanje izaziva poremećaje polnih funkcija (impotencija kod muškaraca te izostanak menstruacije kod žena). Gladovanje roditelja izaziva zakržljalost dece. Glad takođe može izazvati i ozbiljne psihičke poremećaje, a pre toga odbacivanje svih društvenih normi i tabua, od kojih je najkarakterističnija zabrana kanibalizma.

Kratkotrajno gladovanje, pak, u pojedinim slučajevima može biti korisno za organizam te se koristi kao terapija, odnosno poseban oblik dijete.

Glad kao društveni fenomen[uredi | uredi kod]

Glad je od samih početaka čovečanstva jedan od važnih katalizatora ljudskog razvoja, bilo tako što je podsticala migracije, a s njome povezane mutacije koje su dovele do stvaranja vrste homo sapiens, a kasnije i stvaranje društvenih institucija i novih tehnologija koje su za cilj imale sprečiti glad, odnosno pojedincima ili društvu u celini osigurati koliko-toliko pouzdan izvor hrane. Usprkos tome, istorija sve do našeg vremena beleži pojave masovne gladi koja se danas deli na hroničnu glad (izazvanu trajnim klimatskim, društveno-ekonomskim ili nekim drugim uslovima na nekom području) te periodičnu glad čiji su uzrok suša, poplave, elementarne nepogode ili rat.