Transhumanizam — разлика између измена

Преслушајте овај чланак
С Википедије, слободне енциклопедије
Интерактиван преглед историје
← Старија изменаНовија измена →
Садржај обрисан Садржај додат
ВизуелноВикитекст
.
Ред 22: Ред 22:
=== Rano transhumanističko razmišljanje ===
=== Rano transhumanističko razmišljanje ===
[[File:Hux-Oxon-72.jpg|thumb|[[Julian Huxley|Džulijan Haksli]], biolog koji je popularizovao termin ''transhumanizam'' u svom uticajnom eseju iz 1957. godine]]
[[File:Hux-Oxon-72.jpg|thumb|[[Julian Huxley|Džulijan Haksli]], biolog koji je popularizovao termin ''transhumanizam'' u svom uticajnom eseju iz 1957. godine]]
{{rut}}
Fundamental ideas of transhumanism were first advanced in 1923 by the British geneticist [[J. B. S. Haldane]] in his essay ''[[Daedalus; or, Science and the Future|Daedalus: Science and the Future]]'', which predicted that great benefits would come from the application of advanced sciences to human biology—and that every such advance would first appear to someone as blasphemy or perversion, "indecent and unnatural".{{Citation needed|date=April 2019}} In particular, he was interested in the development of the science of [[eugenics]], [[ectogenesis]] (creating and sustaining life in an artificial environment), and the application of genetics to improve human characteristics, such as health and intelligence.


Fundamentalne ideje transhumanizma prvi je razvio 1923. godine britanski genetičar [[J. B. S. Haldane|Dž. B. S. Haldejn]] u svom eseju ''[[Daedalus; or, Science and the Future|Daedalus: Nauka i budućnost]]'', koji je predviđao da će biti velike koristi od primene naprednih nauka u oblastima ljudske biologije - i da će se svaki takav napredak delu populacije u početku izgledati kao bogohuljenje ili perverzija, „nepristojno i neprirodano” delovanje.<ref>{{cite web |title = An Early Vision of Transhumanism, and the First Proposal of a Hydrogen-Based Renewable Energy Economy |url = http://www.historyofinformation.com/expanded.php?id=4107 |publisher = Jeremy Norman & Co., Inc. |accessdate = 19 February 2014 }}</ref><ref>{{cite book |last = Hordeski |first = Michael Frank |title = Hydrogen & Fuel Cells: Advances in Transportation and Power |year = 2009 |publisher = The Fairmont Press, Inc. |location = Lilburn, GA |isbn = 978-0-88173-562-8 |pages = 202–203 |url = https://books.google.com/books?id=LfFIEQg1iioC&pg=PA202&lpg |url-status = live |archiveurl = https://web.archive.org/web/20170308004636/https://books.google.com/books?id=LfFIEQg1iioC&pg=PA202&lpg |archivedate = 8 March 2017 |df = dmy-all }}</ref><ref>{{cite book |last = Demirbas |first = Ayhan |title = Biohydrogen For Future Engine Fuel Demands |year = 2009 |publisher = Springer London |location = London |isbn = 978-1-84882-511-6 |page = 106 |url = https://books.google.com/books?id=1w9DMBh7JOUC&dq |edition = Online-Ausg. |url-status = live |archiveurl = https://web.archive.org/web/20170307234653/https://books.google.com/books?id=1w9DMBh7JOUC&dq |archivedate = 7 March 2017 |df = dmy-all }}</ref> Naročito ga je zanimao razvoj nauke o [[eugenics|eugenici]], [[ectogenesis|ektogenezi]] (stvaranju i održavanju života u veštačkom okruženju) i primena genetike za poboljšanje ljudskih karakteristika, kao što su zdravlje i inteligencija.
⚫
His article inspired academic and popular interest. [[John Desmond Bernal|J. D. Bernal]], a crystallographer at [[University of Cambridge|Cambridge]], wrote ''The World, the Flesh and the Devil'' in 1929, in which he speculated on the prospects of [[space colonization]] and radical changes to human bodies and intelligence through [[bionics|bionic implants]] and [[cognitive enhancement]].<ref>{{cite book|last=Clarke|first=Arthur C.|title=Greetings, Carbon-Based Bipeds|publisher=St Martin's Griffin, New York|year=2000}}</ref> These ideas have been common transhumanist themes ever since.<ref name="Bostrom 2005" />


⚫
Njegov članak je pobudio akademsko i popularno interesovanje. [[John Desmond Bernal|Dž. D. Bernal]], kristalograf iz [[University of Cambridge|Kembridža]], napisao je rad s naslovom ''Svet, mesa i đavola'' 1929. godine, u kojem je spekulisao o perspektivi [[space colonization|kolonizacije svemira]] i radikalnim promenama ljudskih tela i inteligencije pomoću [[bionics|bioničkih implanata]] i [[Neuroenhancement|kognitivnog unapređenja]].<ref>{{cite book|last=Clarke|first=Arthur C.|title=Greetings, Carbon-Based Bipeds|publisher=St Martin's Griffin, New York|year=2000}}</ref> Te ideje su od tada postale uobičajene transhumanističke teme.<ref name="Bostrom 2005" />
Biolog [[Julian Huxley|Džulijan Haksli]] is generally regarded as the founder of transhumanism after using the term for the title of an influential 1957 article. The term itself, however, derives from an earlier 1940 paper by the Canadian philosopher W. D. Lighthall.<ref name="Harrison and Wolyniak 2015"/> Huxley describes transhumanism in these terms:
{{blockquote|Up till now human life has generally been, as Hobbes described it, 'nasty, brutish and short'; the great majority of human beings (if they have not already died young) have been afflicted with misery… we can justifiably hold the belief that these lands of possibility exist, and that the present limitations and miserable frustrations of our existence could be in large measure surmounted… The human species can, if it wishes, transcend itself—not just sporadically, an individual here in one way, an individual there in another way, but in its entirety, as humanity.<ref name="Huxley 1957"/>}}


Biolog [[Julian Huxley|Džulijan Haksli]] se generalno smatra osnivačem transhumanizama zbog korišćena tog termina u naslovu svog uticajnog članka iz 1957. godine. Sam termin, međutim, proizilazi iz ranijeg rada iz 1940. godine kanadskog filozofa V. D. Lajthola.<ref name="Harrison and Wolyniak 2015"/> Haksli opisuje transhumanizam na sledeći način:
⚫
Hukslijeva definicija se razlikuje, albeit not substantially, from the one commonly in use since the 1980s. The ideas raised by these thinkers were explored in the [[science fiction]] of the 1960s, notably in [[Arthur C. Clarke]]'s ''[[2001: A Space Odyssey]]'', in which an alien artifact grants transcendent power to its wielder.<ref>{{cite magazine|url=http://www.popmatters.com/pm/feature/163072-googles-glass-castle-the-rise-and-fear-of-a-transhuman-future/|title=Google's Glass Castle: The Rise and Fear of a Transhuman Future|author=Christopher Hutton|magazine=PopMatters}}</ref>
{{blockquote|Do sada je ljudski život bio, kako je Hobs opisao, „gadan, surov i kratak”; velika većina ljudskih bića (ako već nisu umrli mladi) bila je suočena sa mizerijom ... možemo se opravdano držati uverenja da te oblasti mogućnosti postoje, i da bi današnja ograničenja i jadne frustracije našeg postojanja mogli biti u velikoj meri prevladani ... Ljudska vrsta može, ako želi, da nadmaši samu sebe - ne samo sporadično, jedna osoba ovde na jedan način, druga osoba onde na drugi način, već u celosti, kao čovečanstvo.<ref name="Huxley 1957"/>}}


⚫
Hakslijeva definicija se razlikuje, mada ne značajno, od one koja je u širokoj upotrebi od 1980-ih. Ideje koje su izneli ovi mislioci su istraživane u [[science fiction|naučnoj fantastici]] tokom 1960-ih. U tom pogledu je posebno zapaženo [[Artur Č. Klark]]ovo delo ''[[2001: A Space Odyssey|2001: Svemirska odiseja]]'', u kojem jedan vanzemaljski predmet daje moć svom nositelju.<ref>{{cite magazine|url=http://www.popmatters.com/pm/feature/163072-googles-glass-castle-the-rise-and-fear-of-a-transhuman-future/|title=Google's Glass Castle: The Rise and Fear of a Transhuman Future|author=Christopher Hutton|magazine=PopMatters}}</ref>
Japaneski [[Metabolist]] architects produced a manifesto in 1960 which outlined goals to "encourage active metabolic development of our society"<ref>Lin (2010), p. 24</ref> through design and technology. In the [[Metabolism (architecture)#Material and Man|Material and Man]] section of the manifesto, Noboru Kawazoe suggests that:<blockquote>After several decades, with the rapid progress of communication technology, every one will have a "brain wave receiver" in his ear, which conveys directly and exactly what other people think about him and vice versa. What I think will be known by all the people. There is no more individual consciousness, only the will of mankind as a whole.<ref>{{Cite book|title = Kenzo Tange and the Metabolist Movement: Urban Utopias of Modern Japan|last = Lin|first = Zhongjie|publisher = Routledge|year = 2010|isbn = 9781135281984|location = |pages = 35–36}}</ref></blockquote>

Japanski [[Metabolism (architecture)|metabolički]] arhitekta je proizveo manifest 1960. godine, u kome su zacrtani ciljevi da se „dizajnom i tehnologijom podstakne aktivni metabolički razvoj našeg društva”.<ref>Lin (2010), p. 24</ref> U odeljku manifesta [[Metabolism (architecture)#Material and Man|Materija i čovek]], Noboru Kavazoe predlaže:
<blockquote>Nakon nekoliko decenija, uz brzi napredak komunikacione tehnologije, svako će imati „prijemnik moždanih talasa” u uvu, koji direktno prenosi šta tačno drugi misle o njemu i obrnuto. Ono što mislim da će biti znano svima. Nema više individualne svesti, već samo volja čovečanstva u celini.<ref>{{Cite book|title = Kenzo Tange and the Metabolist Movement: Urban Utopias of Modern Japan|last = Lin|first = Zhongjie|publisher = Routledge|year = 2010|isbn = 9781135281984|location = |pages = 35–36}}</ref></blockquote>


== Reference ==
== Reference ==

Верзија на датум 3. јун 2020. у 02:10

Transhumanizam (skraćeno H+ ili h+) je međunarodni filozofski pokret koji se zalaže za transformaciju ljudskog stanja razvijanjem i pružanjem široko dostupnih sofisticiranih tehnologija za znatno unapređenje ljudskog intelekta i fiziologije.[1][2]

Transhumanistički mislioci proučavaju potencijalne koristi i opasnosti novih tehnologija kojima bi se potencijalno mogla prevazići osnovna ljudska ograničenja kao i etička[3] ograničenja upotrebe takvih tehnologija.[4] Najčešća transhumanistička teza je da će ljudska bića eventualno biti u stanju da se transformišu u različita bića sa sposobnostima koje su u takvoj meri proširene u odnosu na trenutno stanje da zaslužuju naziv posthumanih bića.[2]

Savremeno značenje pojma „transhumanizam” predskazao je jedan od prvih profesora futurologije, FM-2030, koji je predavao „nove koncepte ljudi” u Novoj školi tokom 1960-ih, kada je počeo da identifikuje ljude koji usvajaju tehnologije, životni stil i poglede na svet „prelazne” u postljudstvo kao „transhumane”.[5] Ova stanovište je postavilo intelektualne osnove na kojima je britanski filozof Maks Mor počeo da artikulira principe transhumanizma kao futurističke filozofije 1990. godine, i osnovao je organizaciju u Kaliforniji koja je od tada prerasla u svetski transhumanistički pokret.[5][6][7]

Pod uticajem pokretačkih dela naučne fantastike, transhumanistička vizija transformiranog budućeg čovečanstva privukla je mnoge pristalice i protivnike sa širokim spektrom perspektiva, uključujući filozofiju i religiju.[5]

Istorija

Prekurzori transhumanizma

Prema Niku Bostromu, transcendentalistički impulsi izraženi još kao potraga za besmrtnošću u Epu o Gilgamešu, kao i u istorijskim potragama za fontanom mladosti, eliksirom života i drugim naporima da se spreči starenje i smrt.[2]

U svom prvom izdanju Političke pravde (1793), Viliam Godvin je uključio argumente u korist mogućnosti „zemaljske besmrtnosti” (ono što bi se sada nazivalo fizičkom besmrtnošću). Godvin je istražio teme produženja života i besmrtnosti u svom gotičkom romanu St. Leon, koji je postao popularan (i ozloglašen) u vreme objavljivanja 1799, ali je danas uglavnom zaboravljen. Sveti Leon je verovatno pružio inspiraciju za roman njegove kćeri Meri Šeli Frankenštajn.[8]

Raspravlja se o tome da li se može filozofija Fridriha Ničea smatrati uticajem na transhumanizam, uprkos njene egzaltacije lika Übermensch (nadčovek ili supermen), zbog njenog naglaska na samoaktualizaciji, a ne na tehnološkoj transformaciji.[2][9][10][11] Ničeova razmišljanja su snažno uticala na transhumanističke filozofe Maksa Mora i Stefana Lorenca Sorgnera.[9] Suprotno tome, Transhumanistička deklaracija[12] „... zagovara dobrobit svih razumnih bića (bilo da su u pitanju veštački intelekti, ljudi, postljudi ili neljudske životinje)”.

Pokret poznat kao ruski kosmizam, koji je bio aktivan od kraja 19. do početka 20. veka, takođe je sadržao neke ideje koje su se kasnije razvile u jezgro transhumanističkog pokreta, naročito ideje ranog protagoniste ruskog filozofa N.F. Fjodorova.[13]

Rano transhumanističko razmišljanje

Džulijan Haksli, biolog koji je popularizovao termin transhumanizam u svom uticajnom eseju iz 1957. godine

Fundamentalne ideje transhumanizma prvi je razvio 1923. godine britanski genetičar Dž. B. S. Haldejn u svom eseju Daedalus: Nauka i budućnost, koji je predviđao da će biti velike koristi od primene naprednih nauka u oblastima ljudske biologije - i da će se svaki takav napredak delu populacije u početku izgledati kao bogohuljenje ili perverzija, „nepristojno i neprirodano” delovanje.[14][15][16] Naročito ga je zanimao razvoj nauke o eugenici, ektogenezi (stvaranju i održavanju života u veštačkom okruženju) i primena genetike za poboljšanje ljudskih karakteristika, kao što su zdravlje i inteligencija.

Njegov članak je pobudio akademsko i popularno interesovanje. Dž. D. Bernal, kristalograf iz Kembridža, napisao je rad s naslovom Svet, mesa i đavola 1929. godine, u kojem je spekulisao o perspektivi kolonizacije svemira i radikalnim promenama ljudskih tela i inteligencije pomoću bioničkih implanata i kognitivnog unapređenja.[17] Te ideje su od tada postale uobičajene transhumanističke teme.[2]

Biolog Džulijan Haksli se generalno smatra osnivačem transhumanizama zbog korišćena tog termina u naslovu svog uticajnog članka iz 1957. godine. Sam termin, međutim, proizilazi iz ranijeg rada iz 1940. godine kanadskog filozofa V. D. Lajthola.[18] Haksli opisuje transhumanizam na sledeći način:

Do sada je ljudski život bio, kako je Hobs opisao, „gadan, surov i kratak”; velika većina ljudskih bića (ako već nisu umrli mladi) bila je suočena sa mizerijom ... možemo se opravdano držati uverenja da te oblasti mogućnosti postoje, i da bi današnja ograničenja i jadne frustracije našeg postojanja mogli biti u velikoj meri prevladani ... Ljudska vrsta može, ako želi, da nadmaši samu sebe - ne samo sporadično, jedna osoba ovde na jedan način, druga osoba onde na drugi način, već u celosti, kao čovečanstvo.[19]

Hakslijeva definicija se razlikuje, mada ne značajno, od one koja je u širokoj upotrebi od 1980-ih. Ideje koje su izneli ovi mislioci su istraživane u naučnoj fantastici tokom 1960-ih. U tom pogledu je posebno zapaženo Artur Č. Klarkovo delo 2001: Svemirska odiseja, u kojem jedan vanzemaljski predmet daje moć svom nositelju.[20]

Japanski metabolički arhitekta je proizveo manifest 1960. godine, u kome su zacrtani ciljevi da se „dizajnom i tehnologijom podstakne aktivni metabolički razvoj našeg društva”.[21] U odeljku manifesta Materija i čovek, Noboru Kavazoe predlaže:

Nakon nekoliko decenija, uz brzi napredak komunikacione tehnologije, svako će imati „prijemnik moždanih talasa” u uvu, koji direktno prenosi šta tačno drugi misle o njemu i obrnuto. Ono što mislim da će biti znano svima. Nema više individualne svesti, već samo volja čovečanstva u celini.[22]

Reference

  1. ^ Mercer, Calvin. Religion and Transhumanism: The Unknown Future of Human Enhancement. Praeger. 
  2. ^ а б в г д Bostrom, Nick (2005). „A history of transhumanist thought” (PDF). Journal of Evolution and Technology. Приступљено 21. 2. 2006. 
  3. ^ „We May Look Crazy to Them, But They Look Like Zombies to Us: Transhumanism as a Political Challenge”. 
  4. ^ Carvalko, Joseph (2012). The Techno-human Shell-A Jump in the Evolutionary Gap. Sunbury Press. ISBN 978-1620061657. 
  5. ^ а б в Hughes, James (2004). Citizen Cyborg: Why Democratic Societies Must Respond to the Redesigned Human of the Future. Westview Press. ISBN 978-0-8133-4198-9. OCLC 56632213. 
  6. ^ Gelles, David (2009). „Immortality 2.0: a silicon valley insider looks at California's Transhumanist movement”. Архивирано из оригинала 12. 5. 2012. г. Приступљено 14. 4. 2012. 
  7. ^ Google Ngram Viewer. Приступљено 25. 4. 2013. 
  8. ^ „Godwin, William (1756–1836) – Introduction”. Gothic Literature. enotes.com. 2008. Архивирано из оригинала 28. 8. 2008. г. Приступљено 9. 8. 2008. 
  9. ^ а б Sorgner, Stefan Lorenz (mart 2009). „Nietzsche, the Overhuman, and Transhumanism”. Jet. 20 (1): 29—42. 
  10. ^ Blackford, Russell (2010). „Editorial: Nietzsche and European Posthumanisms”. 
  11. ^ Sorgner, Stefan Lorenz (24. 4. 2012). „Was Nietzsche a Transhumanist?”. IEET News. 
  12. ^ World Transhumanist Association (2002). „The Transhumanist Declaration”. Архивирано из оригинала 10. 9. 2006. г. Приступљено 3. 4. 2006. 
  13. ^ „Art works by Russian cosmism painter XX – XXI ct. Catalogue of exhibition 2013 | Soviet Era Museum”. sovieteramuseum.com (на језику: енглески). Приступљено 24. 6. 2018. 
  14. ^ „An Early Vision of Transhumanism, and the First Proposal of a Hydrogen-Based Renewable Energy Economy”. Jeremy Norman & Co., Inc. Приступљено 19. 2. 2014. 
  15. ^ Hordeski, Michael Frank (2009). Hydrogen & Fuel Cells: Advances in Transportation and Power. Lilburn, GA: The Fairmont Press, Inc. стр. 202—203. ISBN 978-0-88173-562-8. Архивирано из оригинала 8. 3. 2017. г. 
  16. ^ Demirbas, Ayhan (2009). Biohydrogen For Future Engine Fuel Demands (Online-Ausg. изд.). London: Springer London. стр. 106. ISBN 978-1-84882-511-6. Архивирано из оригинала 7. 3. 2017. г. 
  17. ^ Clarke, Arthur C. (2000). Greetings, Carbon-Based Bipeds. St Martin's Griffin, New York. 
  18. ^ Harrison, Peter & Wolyniak, Joseph (2015). „The History of 'Transhumanism'”. Notes and Queries. 62 (3): 465—467. doi:10.1093/notesj/gjv080 Слободан приступ. 
  19. ^ Грешка код цитирања: Неважећа ознака <ref>; нема текста за референце под именом Huxley 1957.
  20. ^ Christopher Hutton. „Google's Glass Castle: The Rise and Fear of a Transhuman Future”. PopMatters. 
  21. ^ Lin (2010), p. 24
  22. ^ Lin, Zhongjie (2010). Kenzo Tange and the Metabolist Movement: Urban Utopias of Modern Japan. Routledge. стр. 35—36. ISBN 9781135281984. 

Literatura

Spoljašnje veze

Transhumanizam na Vikimedijinoj ostavi.

Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transhumanizam&oldid=23170276”