Gračanička sahat-kula
.jpg)
Gračanička sahat-kula se nalazi u centru gračaničkog starog grada, u samoj blizini Ahmed-pašine ili Čaršijske džamije. Izgrađena je krajem 17. vijeka i 2003. godine od strane Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Sahat-kula predstavlja jednoprostoran objekat sa osnovom čije su stranice dimenzija približno 3,60 x 3,60 m. Objekt je izgrađen od kamena i zidovi su, kao i kod ostalih objekata ovoga tipa, vrlo masivni i prosječne debljine 80 cm. Blokovi kamena krečnjaka međusobno su povezani krečnim malterom. Sahat-kula u Gračanici ima oblik tornja koji se postepeno sužava prema vrhu, do visine 27,0 m. Djelimično je nagnuta na jednu stranu, pa je dobila i naziv “Krivi toranj” u Gračanici. Završena je četverovodnim šatorastim krovom, sa jednom „badžom“ u centralnom dijelu koja se od ostatka krovne plohe izdiže za 70-80 cm. Krov je najvjerojatnije izvorno bio pokriven šindrom. Kasnijim je intervencijama šindra skinuta i umjesto nje postavljen je lim. Tokom posljednje restauracije 2003. godine, sahat-kula je pokrivena bakarnim limom. Ispod krova na sve četiri strane se nalaze okrugli otvori predviđeni za satove. Ulaz sa svodom u objekat se nalazi sa njegove zapadne strane. U unutrašnjosti objekta je usko drveno stepenište, širine 60 cm sa podestima na svakih 1,60 metara. Svjetlost je u unutrašnjost objekta dovedena pomoću uskih otvora koji se šire prema unutrašnjosti, a koji su raspoređeni od podnožja pa do vrha objekta. U prvo je vrijeme sat otkucavao sate a la turka. Do Drugog svjetskog rata sahat-kula je služila svojoj svrsi. Austrougarske vlasti su sa nje skinule zvono i postavile na bunker da služi za uzbunu.
Restauracije[uredi | uredi izvor]
Sahat-kula je kroz istoriju doživljavala čitav niz promjena, najviše u svom izgledu. Prvi put je sanirana posle požara 1812. godine o čemu svjedoči jedan arapski rukopis sačuvan u gračaničkoj medresi. Sljedeća popravka je bila 1952. godine i tom prilikom je izmijenjen pokrov, popravljene su stube, popravljena fasada i montirani satovi. Najnovije popravke izvršila je Opština Gračanica 2003. godine, kada je rekonstruisan krov, stavljen novi bakarni pokrov i popravljeno unutrašnje stepenište.