Protojevanđelje Jakovljevo

Protojevanđelje Jakovljevo - prva stranica artefakta Britanskog muzeja

Protojevanđelje Jakovljevo je ranohrišćanski apokrifni spis iz 2. veka. Predstavlja jedno od najpopularnijih apokrifa u ranoj Crkvi. Autorstvo spisa je pripisano Svetom Jakovu, Spis je izvršio veliki uticaj na hrišćansku umetnost, hrišćanski život, i na teologiju. Opisuje detinjstvo Presvete Bogorodice, njeno odrastanje u hramu, Hristovo rođenje u pećini i detinjstvo. Knjiga takođe opisuje smrt oca Jovana Krstitelja Zaharije. Iako veoma važan, ovaj spis nije ušao u novozavetni kanon iz nekog razloga, i ne može se naći ni u jednom izdanju Novog zaveta. Imena roditelja Presvete Bogorodice, Joakima i Ane, pominju se samo u ovom spisu, kao i opis Vavedenja.

Grčki izraz „Protojevanđelje” se odnosi na knjigu Isusovog života – događaja koji su nastali pre glavnih događaja četiri kanonska jevanđelja Novog zaveta. Jakovljevo Jevanđelje govori o detinjstvu i mladosti Bogorodice i događajima u vreme i nakon Hristovog rođenja.

Jevanđelje po Jakovu je, verovatno najraniji tekst koji potvrđuje poštovanje Presvete Bogorodice, navodeći njenu večnu nevinost i predstavljajući je kao novu Evu.

Spis je bio izuzetno popularan u drevnim vremenima. O tome govori činjenica da je do sada sačuvano oko 130 rukopisa koji sadrže ovo Jevanđelje. Prevedena je na sirijski, etiopski, koptski, gruzinski, staroslovenski, jermenski, arapski, irski i latinski jezik.

Najstariji sačuvani rukopis koji sadrži Protojevanđelje Jakovljevo („Papirus Bodmer 5”, datira između kraja 3. i početka 4. veka), pronađen je u 1952. („papirus Bodmer 5” objavljen je 1958. godine). Čuva se u biblioteci Bodmer u Ženevi.