Ruska lična imena

Mjesecoslov (Pečatni dvor, 1646. godina)

Ruska lična imena (rus. Русское личное имя) u ruskoj tradiciji imenovanja je lično ime koje postoji u ruskom jeziku, a koje se dodjeljuje osobi po rođenju ili promjeni imena. Djelimično se ruska imena poklapaju sa pravoslavnim, koja se dobijaju prilikom krštenja ili tokom monaškog postriga, ali im nisu istovjetna. Ruska lična imena čine poseban sistem u ruskom jeziku, prilično kompaktan i ograničen po sastavu; njegovo funkcionisanje obilježavaju brojne osobine koje su neobične za druge riječi ruskog jezika.

Formiranje sistema ruskih ličnih imena počelo je u prethrišćanskoj istoriji regije Rus, međutim onomastikon se korjenito promijenila sa primanjem hrišćanstva. Dugo su u srednjovjekovnoj Rusiji postojale dvije vrste ličnih imena: kanonska (crkvena, kalendarska; po pravilu modifikovana) i nekanonska (necrkvena). Od 14. vijeka započinje postupak potiskivanja nekanonskih imena iz upotrebe, postupak koji je završen do 18. vijeka. U 20. vijeku, poslije Oktobarske revolucije, koncept ruskog ličnog imena se promijenio i započela je nova etapa u istoriji ruskih ličnih imena, obilježena značajnim promjenama u ruskom antroponimikonu.

Među savremenim populacijom koja govori ruski koriste se kalendarska imena (npr. Ivan, Andrej, Jakov, Jurij, Tatjana, Marija, Avdotija, Elisaveta), ali i nekalendarska imena — staroslovenska (Stanislav, Radomir, Dobromila, Rada), staroruska (Ždan, Peresvet, Lada, Ljubava), novonastala (Vilen, Avangard, Ninelj, Jera), pozajmljenice iz 20. vijeka iz zapadnoevropskih i istočnih jezika (Albert, Ruslan, Žana, Lejla). Pod kalendarskim imenima (uz svu uslovnost koncepta) podrazumijevaju se tradicionalna ruska imena, koja su se do Oktobarske revolucije nalazila u pravoslavnim crkvenim kalendarima — mjesecoslov, a od druge polovine 19. vijeka, i u svjetovnim kalendarima objavljenim u masovnim izdanjima, povezanim sa crkvenim. Čak 95% stanovnika Sovjetskog Saveza koje je govorilo ruski, 1980-ih imalo je kalendarska imena.

Savremeni rječnici ruskih ličnih imena obimni su u pogledu sastava, ali broj imena koja se stvarno koriste je mali: prema različitim procjenama, aktivni spisak imena 19—20. vijeka uključuje ne više od 600 muških i ženskih imena, koja su reprodukovana sa izvjesnom regularnošću među nekoliko generacija Rusa; glavnina imena ne prelazi 300—400.

Literatura

• Superanskaя, A. V; Suslova, A. V. (2008). O russkih imenah (na jeziku: ruski). Avalonъ. ISBN 978-5-352-02132-3. Pristupljeno 27. 4. 2021. 
• Rыlov, Ю. A. (2006). Imena sobstvennыe v evropeйskih яzыkah: romanskaя i russkaя antroponimika : kurs lekciй po mežkulьturnoй kommunikacii (na jeziku: ruski). Vostok-Zapad. ISBN 978-5-17-038554-6. Pristupljeno 27. 4. 2021.