Česma Kraljice Natalije

Česma Kraljice Natalije je bila prva javna česma podignuta 1883. godine u Nišu, na tadašnjem Arnaut pazaru.

Odluka i postavljanje česme

Nove gradske vlasti na petogodišnjicu oslobođenja Niša od Turaka 1883. godine donele su odluku da se podigne česma na Arnaut pazaru, nekadašnjoj glavnoj pijaci, koja se nalazila na prostoru današnjeg Trga Pavla Stojkovića i Kralja Aleksandra, od sredine 18. pa sve do sredine 20. veka. Mesto česme je odredio Franc Vinter, autor prvog Regulacionog plana varoši Niš iz 1879. godine. U to vreme, pijaca se nalazila na kraju grada, a za česmu je kaptiran prirodni izvor.

Grandioznu granitnu česmu, koja je bila je dosta veća od današnje, isklesao je italijan kamenorezac Jozef Benedeto, koji je u Nišu radio i na poslovima izgradnje železnice od Beograda do Niša. Česma je brzo postala prepoznatljiva u narodu kao „Natalijina česma“, jer je bila posvećena kraljici Nataliji, supruzi kralja Milana i majke budućeg kralja Aleksandra. Posle razvoda Natalije i Milana, a u skladu sa novonastalim okolnostima, na česmu je 1896. godine postavljena nova mermerna ploča sa natpisom u spomen na generala Lešjanina, oslobodioca Niša koji je te godine umro. Na tom mestu bila je sve do Prvog svetskog rata, kada je u vreme bugarske okupacije jednostavno nestala i ne zna se šta je bilo sa njom. Negde pred početak Drugog svetskog rata i pijaca se lagano ugasila, a na tom mestu kasnije su se oformila dva nova trga sa imenom Trg Pavla Stojkovića, prvog predsednika komunističke niške opštine i Trg JNA.

Obnova česme

Česma je obnovljena i ponovo postavljena 2003. godine na Trgu Pavla Stojkovića. Zadržala je stari naziv, ali je ne toliko monumentalna i grandiozna. Projekat izvornog izgleda česme uradile su arhitekte Milorad Vojinović i Sima Gušić, dok je korintski kapitel, dekorativnu plastiku uradio niški akademski vajar Ivan Felker.

Galerija

• 
• 
• 
• 

Spoljašnje veze

• „NIVOS – Niški Vodovodni Sistem”. JKP Naissus Niš. Pristupljeno 22. 1. 2023.