Njeguši (katun)
Njeguši, u Njeguškom polju i zapadnim padinama planine Lovćena, prvi se put pominju 1420. godine, kao „Negusi“, ali je sigurno da je ovaj katun postojao mnogo ranije. Imao je svoje starješine, vlasteline, još u 15. vijeku. U jednoj povelji Ivana Crnojevića, iz 1489. godine, pominje se vlastela iz Njeguša. Naveden je Aleksa Božidarević, kao knez Njeguša („ot Negušah knez Aleksa Božidarovič“). Isti vlastelin će se 1503. godine pomenuti kao „conte Alehandro di Montenegro“, a 1504. kao vojvoda njeguški „conte Aleksa Vayvoda de Negusi de Montenegro“. Treba napomenuti da su Njeguši u 15. vijeku spadali u srednjovjekovnu oblast Gornje Zete, ali u onom dijelu kojim su direktno gospodarili Crnojevići, kao svojim porodičnim posjedima. Držeći čvrsto svoje posjede, a kasnije i državnu vlast u rukama, a preko vlastelina iz viđenijih porodica, Crnojevići na svojoj teritoriji nijesu dozvoljavali veliku samostalnost grupama ratnika (ratničkih družina) i srodstvom povezanih zajednica. Takođe, ni Mlečanima nijesu željeli pružati detaljne podatke o broju katuna i ljudi (posebno onih pod oružjem) na svom posjedu. Iz tog razloga se u mletačkom spisku katuna Gornje Zete iz 1455. godine, ne pominju posebno Njeguši i ostali katuni (kasnija plemena) Stare Crne Gore (ni kao katuni, ni kao ratničke držine). Kasnije će Njeguši postati jedno od najvećih crnogorskih plemena, a prema podacima sa početka 17. vijeka, imali su 200 domova i 480 boraca.
Ime[uredi | uredi izvor]
Još 1336. godine pominje se potok u polju, sa (starim) imenom Negloše. Na osnovu ovog podataka iz Kotorskog arhiva, razvila se teza da je i ime katuna, kasnijeg plemena, nastalo od imena potoka. Druga su mišljenja: da je osnov naziva lično ime (Njeguš, ime koje se koristi još u 10. vijeku) vjerovatno rodonačelnika starosjedilaca ovog katuna ili naziv planine (Njegoš, odakle su kasnije došla bratstva Raičevići i (H)Erakovići). Ovo drugo se smatra neutemeljenim, obzirom da su navedena bratstva po predanju naselila prostor Njeguša u drugoj polovini 15. vijeka (iz predjela Kraljevine Bosne, pošto je 1463. potpala pod otomansku vlast i nakon što su se, prije doseljenja, privremeno naselili pod planinu Njegoš) kada je (u to vrijeme) već uveliko postojao i katun i njegovo ime.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grupa autora: Istorijski leksikon Crne Gore, knjiga 4 „Daily Press-Vijesti“, 2006.