Antinopolj
Antinopolj ili Antinopolis (grč. Ἀντινόου πόλις) je drevni egipatski grad na istočnoj obali Nila, poznat kao prestonica egipatskog faraona Ramzesa II, i kao centar ranohrišćanske zajednice iz koje je kasnije nastala Koptska crkva.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Grad je osnovao rimski car Adrijan u znak sećanja na svog prijatelja Antinoja, na istočnoj obali Nila, nedaleko od mesta gde Antinoj utopio 130. godine.
Tokom svoje vladavine Ramzes II je boravio u njemu. U gradu preovlađuje grčko-rimski stil arhitekture i bitno se razlikoju od ostalih egipatskoh gradova tog doba. Grad je bio centar zvaničnog kulta Antinoja. U vreme cara Dioklecijana 286. godine Antinopolis postaje prestonica Egipata. U to vreme velikog progona hrišćana, u ovom gradu stradali su brojni ranohriščanski mučenici, među kojima i sveti Julijan i Vasilisa.
Antinopolj je bio episkopsko sedište od 4. veka, a sedište mitropolije već od 5. veka.[1][2][3]
Grad je napušten oko 10. veka.
Arheološki nalazi[uredi | uredi izvor]
Najraniji nalazi vezani su za svetilišta posvećena egipatskim božanstvim Besu i Hatoru. Ruševine Antinopolisa potvrđuju, po području koje zauzimaju, raskoš drevnog grada. Pravac glavnih ulica i dalje se može pratiti. Ulice su izgrađeni po planu. Putevi se seku pod pravim uglom, kao i u većini rimskih gradova. Zidovi pozorišta u blizini južne kapije, i hipodrom bez zidova na istoku, još uvek su sačuvani. Na severozapadnom delu grada nalazi se portal sa natpisima gde je ispisana 235. poslednja godina vladavine Aleksandra Severa.
Satelitski snimci pokazuju velike površine pod zidinama, Antinopolis je oko kilometar i po u dužinu, a skoro pola kilometra širok. Grad je bio okružen zidom sa tri strane, dok je četvrta strana otvorena ka reci Nil.
Albert Gaje[uredi | uredi izvor]
Albert Gaje (1856-1916) je bio poznat kao "arheolog Antinopolisa" i, bez njegovog obimnog istraživanja i dokumentacije nalazišta, vrlo malo bi biti poznato o ovom grčko-rimskom gradu. Iako postoji mnogo podataka o Antinopolisu, snimljenih od Napoleonove komisije, izveštaj Albert Gaje baca svetlo na veći deo drevnog grada. Kada je hrišćanstvo počelo da se širi po Rimskom carstvu, Antinopolis je postao jedan od hrišćanskih centara. Grad je okupio mnoge monahe i podignuti su brojni hramovi. Nalazi Alberta Gajea potvrđuju široku ukorenjenost hrišćanstva u kulturi i svakodnevnom životu. Gajeova iskopavanja otkrila su mumije i veliku grobnicu koptskih hrišćana. Mumifikacija je zakonom zabranjeno u 4. veku, pa su ostaci pokojnika hrišćana bili obučeni u tunike, pre nego što su sahranjivani. Nalazi Gajea dali su istraživačima materijal za bolje razumevanje ranih hrišćanskih praksi pri sahranjivanju pokojnika, a njegova iskpavanja očuvanih tkanina pokazuju kako se razvijao Koptski stil. Transformacija stila, i stvaranje koptskog stila, sastojalo se od umetnosti drevnog Egipta prožetog klasičnom antičkom i kasnije hrišćanskom umetnosti. Nalazi Alberta Gajea dali istraživačima velike dokaze promene tokom razvoja Antinopolisa u antičko doba.
Antinopolis danas[uredi | uredi izvor]
Danas nije mnogo sačuvano od ostataka drevnog grada Antinopolisa. Na njegovom mestu, nalazi se malo selo El Sheikh Ibada, okruženo ruševinama nekadašnjeg grada. Mnogo materijala je iskorišćeno u gradnji novih zgrada, kao što je npr. fabrika šećera El-Rodah, ali posetioci i dalje mogu videti ostatke rimskog cirkusa i ruševine nekoliko hrišćanskih hramova.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Michel Lequien, Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Paris 1740, Vol. II, coll. 593-594
- ^ Moroni, Gaetano (1840). Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica da S. Pietro sino ai nostri giorni ... Tip. Emiliana. str. 168—.
- ^ Klaas A. Worp, A Checklist of Bishops in Byzantine Egypt (A.D. 325 - c. 750), in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 100 (1994) 283-318
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Moroni, Gaetano (1840). Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica da S. Pietro sino ai nostri giorni ... Tip. Emiliana. str. 168—.
| Državne | |
|---|---|
| Geografske | |
| Ostale | |
