Barokna kapija
| Barokna kapija | |
|---|---|
.jpg) Barokna kapija (desno od Sahat kule) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | tvrđava |
| Vreme nastanka | 18. vek |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda |
| beogradskonasledje | |
Barokna kapija bila je jedna od mnogobrojnih na Beogradskoj tvrđavi, izgrađena tokom velike austrijske obnove Beogradske tvrđave, u prvoj polovini 18. veka.[1][2]
Položaj i okruženje[uredi | uredi izvor]
Barokna kapija, danas zazidana, nalazi se na jugoistočnom bedemu Gornjeg grada Beogradske tvrđave.
| „ | Kompleks Sahat i Barokne kapije sa Sahat-kulom inkorporiran je u srednjovekovni bedem i predstavlja jedinstveni sklop unutar Beogradske tvrđave, koji se izdvaja različitošću arhitekture, tehnika zidanja i tehničkih rešenja.[3] | ” |
Istorija[uredi | uredi izvor]
Barok je kratak trenutak u istoriji Beograda kada ga je austrijska monarhija preuzela od skoro dvovekovnog turskog upravljanja i u njemu pokušala veličanstvenim poduhvatima da u nekoliko decenija vladavine Beograd pretvori iz orijentalne varoši u pravi evropski utvrđeni grad. Tako nastao barokni grad trebalo je da bude sredstvo propagande kojim je monarhija želela da pokaže svu svoju snagu i veličinu prema neprijatelju.
Za vreme napred navedenih namera Austrije izvođeni su fortifikacijskih radovi na Beogradskoj tvrđavi, u prvoj polovini 18. veka, na osnovu projekta Nikole Doksata de Moreza. Beogradska tvrđava se preuređuje u savremenu utvrdu sa ukrasnim baroknim kapijama i inovativnim zdanjima kao što su Veliki rimski bunar i Velika barutana. Tako je u tom građevinskom zamahu nastala i Barokna kapija. [4] Austrijanci su ovu novu kapiju izgradili u okviru jugoistočnog bedema, radi stvaranja simetrije sa glavnom tvrđavskom kapijom – Stambol kapijom.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Barokna kapija, je građevinska struktura baroknog arhitektonskog sklopa u standarndom dekorativnom stilu za austrijsku monarhiju. Na spoljnoj strani jugoistočnog bedema vide se opekom zazidani ostaci te kapije koja je arheološki istražena i obnovljena. Prilikom obnove otkriveni su ostaci prvobitnog podnog zastora: kaldrma u širini prolaza i trotoar od opeke.
Kada je Beogradska tvrđava ponovo vraćena Turcima, oni su u skladu sa odredbama Beogradskog mira iz 1739. godine, pregradnnim zidom zatvorli baroknu austrijsku kapiju jugoistočnog bedema Gornjeg grada i ponovo otvorili kapiju iz Kornarovog doba – današnju Sahat kapiju.
Obnova[uredi | uredi izvor]
Barokna kapija je do 1987. godine bila zazidana i van funkcije, kada je revitalizacijom nastala Galerija Beogradske tvrđave. Poslednja obnova ovog kompleksa rađena je 2003. godine, kada je utvrđeno složeno stanje i neophodnost dodatnih radova. Tada je podignuta privremena nadstrešnica, koja se na ovom prostoru nalazila 17 godina, zbog čega je došlo do ubrzanog propadanja unutar samih kapija, pogotovu u Galeriji Beogradske tvrđave, koja je danas zatvorena za posetioce.
.jpg)
Jedno vreme, u njoj se nalazila postavka „Izložba Beogradska tvrđava” u okviru koje su bile izložene:
- rimske statue i žrtvenici sa prostora Srbije i Beograda,
- makete Tvrđave iz 15. veka,
- makete tvrđave iz 1736. i 1790. godine,
- deo posvećen despotu Stefanu Lazareviću i braniocima Beograda iz 15. veka,
- rimske statue i žrtvenici sa prostora Srbije i Beograda,
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ M. Vulović, Kapije Beogradske tvrđave, Godišnjak grada Beograda, XIX, Beograd, 1972.
- ^ Garašanin, Draga. 1954. Arheološki spomenici u Beogradu i okolini. Godišnjak Muzeja grada Beograda Knj. I, Beograd
- ^ „Konzervatorsko-restauratorski radovi na Beogradskoj tvrđavi”. www.beograd.rs. Grad Beograd, Sekretarijat za informisanje. Arhivirano iz originala 15. 06. 2020. g. Pristupljeno 8. 3. 2020.
- ^ M. Popović, Beogradska tvrđava, Beograd, 2006, 34–35
