Bitka kod Plimuta
| Bitka kod Plimuta | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Deo Prvi anglo-holandski pomorski rat | |||||
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
 Nizozemska republika |
 Engleska | ||||
| Komandanti i vođe | |||||
| Mihil de Rojter | Džordž Eskju | ||||
Bitka kod Plimuta je bila prva bitka za konvoje. Nizozemska republika je još pre početka rata uvela plovidbu u konvojima. Trgovački brodovi koji su plovili u Sredozemno more i u Istočnu Indiju, a delimično i u drugim smerovima, morali su da pričekaju da se skupi veća grupa trgovačkih brodova za isto odredište, da bi plovili pod zaštitom ratnih brodova. To je uvedeno u mirnodopskim uslovima za odbranu od gusara, ali je pre svega služilo kao zaštita. Kada su se zaoštrili odnosi sa Engleskom, Holanđani su pridali još veću pažnju svom načinu plovidbe u konvojima, koji su povećani, a dobili su i jaču pratnju. Bila je redovna pojava da je u konvoje bilo uključeno sto pa i više brodova. Plovidba u konvojima bila je poznata na području Sredozemlja još u najstarijim vremenima, ali Holanđani su prvi uveli konvoje u svetskim razmerama i na visokom stepenu organizacije.[1]
Bitka[uredi | uredi izvor]
Holandski admiral Mihila de Rojtera predvodio je eskadru od 30 ratnih brodova 26. avgusta 1652. g. prilikom sprovođenja kroz Lamanš u Atlantik konvoja od 60 trgovačkih brodova. I već su bili pred samim izlaskom iz Lamanša kada je južno od Plimuta uspostavljen kontakt sa engleskom eskadrom od 40 ratnih brodova - koji su za oko jednu trećinu bili jače naoružani od holandskih brodova - pod komandom admirala Džordža Eskjua, koja je plovila u tzv. privetrini.[2]
Iako u nepovoljnijem taktičkom položaju, a ni vetar mu nije bio dobar, a osim toga brojno i tehnički slabiji, videvši da engleski brodovi kreću ka njegovom konvoju admiral de Rojter je oko podneva otpočeo artiljerisjki boj koji se vodio sve do pada mraka. Gubici su u brodovima bili podjednaki na obe strane - po tri broda, ali je engleska eskadra pretrpela teža oštećenja pa se povukla u Plimut, a konvoj holandskih trgovačkih brodova se pod zaštitom ratnih brodova nesmetano probio u Atlantski okean.[3]
Iako je oskudevao u lekarima i barutu i đuladima, admiral de Rojter je odlučio da Engleze odmah što pre neprijatelja prisili na borbu, makar i u samoj luci Plimuta. Hteo je da konačno uništi pokolebani moral neprijatelja, a gonjenjem Engleza i u samu luku da ima stavi jasno da znanja da nigde ne mogu biti bezbedni. Samo ga je krajnje nepovoljan pravac vetra odvratio od ove namere.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Prikril, Boris (1985). Tri hiljade godina pomorskog ratovanja. Opatija: Otokar Keršovani.
- ^ Plant 2013.
- ^ Naval sailing warfare history
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, Plimut, Pomorski boj 26. avgusta 1652.
- Kriston I. Arčer, Džon R. Feris, Holger H. Hervig i Timoti H. E. Travers, Svetska istorija ratovanja, Alexandria Press, Beograd, 2006.
- Fridrih fon Kohenhauzen, Veliki vojskovođi, Geca Kon A. D. Beograd, 1937.
- Baumber, Michael (1989), General-at-Sea: Robert Blake and the Seventeenth-Century Revolution in Naval Warfare, London: John Murray Ltd
- Plant, David (19. 4. 2013), The First Anglo-Dutch War, military overview, BCW Project, Pristupljeno 16. 8. 2016
- Reyne, Ronald Prud'homme van (1996), Rechterhand van Nederland, Amsterdam