Borački majdani kamena
Borački majdani kamena nalaze se u u ataru sela Borač, u opštini Knić.
Borački kamen[uredi | uredi izvor]
Borački krš predstvlja magmatsku formaciju nastalu nadimanjem gustih masa lave čiji su delovi vremenom erodirali, čime je ovo uzvišenje dobilo svoj prepoznatljiv izgled.[1][mrtva veza] U Borču je iz dva majdana - na Livadici i na Čektalima vađen sitnozrni belopepeljasti polugranit zrnaste strukture.[1] Ovde se javlja u okomitim i kosim lasovima-vrstama, od kojih mogu da se dobiju komadi do 4-5 metara dužine.[2] Zbog svoje čvrstoće i izdržljivosti borački kamen predstavlja odličan građevinski materijal. Na brdu Busikovcu je iz horizontalnih lasova vađen crvenkasti kamen sitnije šupljikavosti i sa većom primesom gvožđa, što mu daje karakterističnu boju. Iako prošaran kvarcnim zrncima i šupljikav, borački polugranit prilično može da se uglača i zadobije izgled grubljeg mermera.[3]
Upotreba[uredi | uredi izvor]
U prošlosti, borački kamen je korišćen za različite građevinske namene. Veliku primenu imao je i u izradi nadgrobnih spomenika i ploča. Najviše su ga koristili kamenoresci iz familije Lukić koji su se tradicionalno bavili ovim zanatom, ali se nikad nisu potpisivali na svojim majstorijama. Njihovi rukoradi rasuti su po grobljima u pet-šest gružanskih sela koja okružuju Borač. Stariji nadgrobnici su od tvrđeg, crvenkastog „busikovca”, dok su od poroznijeg sivkastog „kršanca“ spomenici izrađivani tek nakon Prvog svetskog rata. Borački kamen je težak za finiju obradu - podesan je za urezivanje slova i plićih geometrijskih motiva, ali ne i za kompleksnije likovne predstave.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dragićević, Ljubinko M.; Ršumović, Mihailo M. (2008). Kon zervacija i restauracija kamena. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. ISBN 978-86-80879-72-7.
- ^ Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9.
- ^ a b Nikolić, Radojko (1998). Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: „Litopapir”.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9.
- Nikolić, Radojko (1998). Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: „Litopapir”.
- Dragićević, Ljubinko M.; Ršumović, Mihailo M. (2008). Konzervacija i restauracija kamena. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. ISBN 978-86-80879-72-7.