Britanski sistem mera
.svg)
Britanski sistem mera (engl. Imperial units), sistem tradicionalnih mernih jedinica koje se legalno koriste u Ujedinjenom Kraljevstvu i zemljama Komonvelta. Veoma sličan je i američki sistem mera, koji se koristi u SAD.[1]
Dužina[uredi | uredi izvor]
Osnovna jedinica za dužinu je jard (engl. yard). On je jednak rastojanju, na temperaturi od 62 F ili 16 i 2/3 C, između crtica ugraviranih na zlatnim pločicama koje nosi bronzana poluga usvojena 1878. kao prototip (engl. Imperial Standard Yard). Prema merenju izvršenom 1895, njegova veličina u metarskom sistemu iznosi 914,3922 mm.[1] Delovi i množine jarda su:
| Naziv | Engleski | Definicija | U metarskom sistemu |
|---|---|---|---|
| jard | yard | standard | 0,9143922 m |
| stopa | foot | 1/3 jarda | 0,30479974 m |
| inč | inch | 1/12 stope | 25,399978 mm |
| fedom | fathom | 2 jarda | 1,8288 m |
| poul/rod/perč | pole/rod/perch | 5,5 jardi | 5,0292 m |
| čejn | chain | 22 jarda | 20.1168 m |
| ferlong | furlong | 220 jardi | 201.168 m |
| statutna milja | statute mile | 1.760 jardi | 1.609,3426 m |
| obična engleska milja | London mile | 5.000 stopa | 1.523,997 m |
| morska milja/čvor | nautical mile/knot | 6.080 stopa | 1.853,1824 m |
| admiralitetska milja | admiralty mile | 6.086,5 stopa | 1.855,162 m |
Površina[uredi | uredi izvor]
Osnovna jedinica za površinu je kvadratni jard (engl. square yard), a njegovi najvažniji delovi i množine su kvadratni inč, kvadratna stopa, kvadratni poul, rod ili perč i ejkr (engl. acre of land).[1]
| Naziv | Engleski | Definicija | U metarskom sistemu |
|---|---|---|---|
| kvadratni jard | square yard | 0,8361 m2 | |
| kvadratna stopa | square foot | 0,0929 m2 | |
| kvadratni inč | square inch | 0.0006452 m2 | |
| kvadratni poul | square pole | 25,2929 m2 | |
| ejkr | acre of land | 160 kvadratnih poula | 4.046, 84 m2 |
Zapremina[uredi | uredi izvor]
Osnovna jedinica za zapreminu je kubni jard (engl. cubic yard). Njegovi najvažniji delovi i množine su: kubna stopa, kubni inč, ejkr-stopa (engl. acre foot) = 1 ejkr x 1 stopa.[1]
| Naziv | Engleski | Definicija | U metarskom sistemu |
|---|---|---|---|
| registarska tona | register ton | 100 kubnih stopa | 2,8317 m3 |
| okeanska tona | freight ton | 40 kubnih stopa | 1,1327 m3 |
| galon | gallon | 277,42 kubnih inča | 4,54596 l |
Masa[uredi | uredi izvor]
Osnovna jedinica za masu je funta (engl. pound, lb, avoirdupois pound). Po zakonu o težinama i merama iz 1878, kojim je konačno definisana, to je masa cilindra od čiste platine, visine 1,35, a prečnika 1,15 inča. Prema merenju ovog etalona izvršenom 1895, njegova veličina u metarskom sistemu izbosi 453,592428 grama.[1]
| Naziv | Engleski | Definicija | U metarskom sistemu |
|---|---|---|---|
| funta | pound (lb) | standard | 453,5924 g |
| grejn | grain (gr) | 1/7000 funte | 64,799 mg |
| dram | dram (dr) | 1/256 funte | 1,7718 g |
| unca | ounce (oz) | 1/16 funte | 28,3495 g |
| stoun | stone | 14 funti | 6.350,294 g |
| kvarter | quarter | 2 stouna | 12,7006 kg |
| barel za barut | barrel | 100 funti | 45,3592 kg |
| handredvejt | hundredweight (cwt) | 8 stouna | 50,8024 kg |
| kratka/brodska tona | short ton | 2.000 funti | 907,1849 kg |
| dugačka tona | long ton | 20 cwt | 1.016,047 kg |
| troj funta[a] | troy pound | 5.760 grejna | 373,2418 g |
| penivejt | pennyweight | 24 grejna | 1,5552 g |
| troj unca | troy ounce | 31,10348 g |
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Za merenje plemenitih metala.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 5, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 404
