Vitezovi Okruglog stola
.png)
Vitezovi Okruglog stola (engl. Knights of the Round Table) su legendarna viteška družina kralja Artura koja se prvi put pojavila u arturijanskoj književnosti sredinom 12. veka.[1] Oni su red posvećen održavanju mira u Arturovom kraljevstvu nakon ranog ratnog perioda, kojima je u kasnijim godinama povereno da se oprobaju u mističnoj potrazi za Svetim gralom. Okrugli sto za kojim se oni sastaju simbol je ravnopravnosti njegovih članova, od suverenih kraljeva do manjih plemića.[2]
Različite priče o Okruglom stolu predstavljaju niz vitezova iz cele Velike Britanije i inostranstva, od kojih neki čak i dolaze i izvan Evrope. Njihovi redovi često uključuju Arturove bliže i dalje rođake, kao što su Agravejn, Gaheris i Ivejn, kao i bivše neprijatelje sa kojima se izmirio, poput Galeota, Pelinora i Lota. Nekoliko najistaknutijih vitezova Okruglog stola, među kojima su Bedivir, Gavejn i Kej, zasnovano je na starijim likovima velikih ratnika povezanih sa Arturom u ranim velškim pričama. Neki, kao što su Lanselot, Perseval i Tristan, pojavljuju se u ulogama protagonista ili istoimenih junaka u različitim delima viteške romanse. Drugi poznati članovi Okruglog stola uključuju svetog viteza Galahada, koji je u kasnijim pričama zamenio Persevala kao glavnog viteza u potrazi za Gralom, kao i Arturovog izdajničkog sina i neprijatelja Mordreda.
Do kraja arturijanskih proznih ciklusa (uključujući Smrt Arturovu), Okrugli sto se deli na grupe zaraćenih frakcija nakon otkrivanja Lanselotove preljube sa suprugom kralja Artura, kraljicom Ginevrom. U istoj tradiciji, Ginevra je predstavljena sa svojim ličnim redom mladih vitezova, poznatim kao Kraljičini vitezovi. Neke od ovih romansa prepričavaju priču o Vitezovima Starog stola, koje je predvodio Arturov otac, Uter Pendragon, dok se druge priče fokusiraju na članove „Gralovog stola”; to su bili sledbenici drevnog hrišćanina Josifa iz Arimateje, a njegov Gralov sto kasnije je poslužio kao inspiracija za Uterove i Arturove naknadne okrugle stolove.
Broj članova
[uredi | uredi izvor]
Broj vitezova Okruglog stola (uključujući kralja Artura) i njihova imena značajno variraju između verzija koje su objavili različiti pisci. Ova cifra se kreće od njih desetak do broja potencijalnih mesta za stolom, odnosno 1.600, kako tvrdi Lajamon u svom Brutu.[3] Međutim, najčešće ima između 100 i 300 mesta za stolom, često sa jednim mestom koje je obično prazno.[4] Broj od tri stotine takođe je odabrao engleski kralj Edvard III kada je odlučio da stvori svoj sopstveni red Okruglog stola u zamku Vindzor 1344. godine.[5]
U mnogim viteškim romansama javlja se preko 100 članova Arturovog Okruglog stola, uključujući njih 140 ili 150 prema popularnoj Smrti Arturovoj Tomasa Malorija[6][7] i njih oko 140 prema Ereku od Hartmana fon Auea.[8] Neki izvori nude mnogo manje brojke, kao što je trinaest vitezova u Didoovom Persevalu ili njih šezdeset u Ogledalu istorije Žana d’Utremeza.[9][10] Drugi ipak nude veće brojeve, kao kod 250 vitezova u proznom Merlinu,[11] i 366 njih u delima Li Chevaliers as Deus Espees[10] i Perlesvaus (gde je ovo njihov najveći broj koji se smanjio na samo oko 25 u vreme kada priča počinje[12]).
Kretjen de Troa je predložio oko 500 vitezova u svojoj ranoj romansi Erek i Enida.[13] U istom delu, Kretjen je katalogizirao mnoge Arturove vrhunske vitezove u nizu dugih hijerarhijskih lista imena. Ovi rangovi su različiti u svakom od sačuvanih rukopisa, od kojih se ni za jedan ne veruje da predstavlja originalnu autorovu verziju.[14]
Iako ne pominje Okrugli sto kao takav, jedna od kasnih velških trijada navodi 24 izuzetna viteza koji žive na Arturovom dvoru,[15] mešajući viteške likove sa nekoliko Arturovih ratnika iz u velikoj meri izgubljene velške tradicije za koju se smatra da potiče iz starog keltskog folklora. Broj od 24 Arturova saputnika takođe se pojavljuju u velškoj priči o Pereduru, sinu Efravgovom.[16]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „The Knights Of The Round Table” (na jeziku: engleski). Arthurian Legend. Pristupljeno 18. 8. 2024.
- ^ „The Knights” (na jeziku: engleski). The Camelot Project, The University of Rochester. Pristupljeno 18. 8. 2024.
- ^ Kaeuper, Richard (30. 9. 1999). Chivalry and Violence in Medieval Europe. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-154275-6 — preko Google Books.
- ^ Daniel Mersey, Myths & Legends: The Knights of the Round Table, page 4.
- ^ Jennifer Westwood, Albion: A Guide to Legendary Britain, page 314.
- ^ Withrington, John (1993). „"He Telleth the Number of the Stars; He Calleth Them All by Their Names": The Lesser Knights of Sir Thomas Malory's "Morte Darthur"”. Quondam et Futurus. 3 (4): 17—27. JSTOR 27870251.
- ^ Leitch, Megan G.; Rushton, Cory (17. 8. 2019). A New Companion to Malory. Boydell & Brewer. ISBN 9781843845232 — preko Google Books.
- ^ Congress, International Courtly Literature Society (17. 8. 2003). The Court Reconvenes: Courtly Literature Across the Disciplines : Selected Papers from the Ninth Triennial Congress of the International Courtly Literature Society, University of British Columbia, 25-31 July, 1998. DS Brewer. ISBN 9780859917971 — preko Google Books.
- ^ Theresa Bane, Encyclopedia of Mythological Objects, page 132.
- ^ a b Christopher W. Bruce, The Arthurian Name Dictionary, page 140.
- ^ Conlee, John (1. 9. 1998). Prose Merlin. Medieval Institute Publications. ISBN 9781580444163 — preko Google Books.
- ^ Matthews, John (17. 8. 1997). Sources of the Grail: An Anthology. SteinerBooks. ISBN 9780940262867 — preko Google Books.
- ^ Jackson, W. H. (17. 8. 1994). Chivalry in Twelfth-century Germany: The Works of Hartmann Von Aue. Boydell & Brewer Ltd. ISBN 9780859914314 — preko Google Books.
- ^ Busby, Keith; Jones, Catherine M. (17. 8. 2000). Essays in Honor of Norris J. Lacy. Rodopi. ISBN 9789042006201 — preko Google Books.
- ^ „The Twenty-Four Knights of King Arthur's Court”. www.ancienttexts.org.
- ^ Petrovskaia, Natalia (15. 7. 2023). This is Not a Grail Romance: Understanding Peredur Vab Efrawc. University of Wales Press. ISBN 9781837720385 — preko Google Books.
