Gavrilo Trojičanin

Gavrilo Trojičanin (sredina XVII veka), jedan je od srpskih istoriografa i najdarovitijih prepisivača, monah manastira Svete Trojice, na Vrhbreznici, kod Pljevalja. Svojim prepisivačkim radom, od 1633. do 1651. godine, ispoljio je više darovitosti nego bilo koji prepisivač ovog perioda. Posedovao je zavidno obrazovanje i zanimao se za gotovo sve oblasti ljudskih saznanja koja su njegovana u srednjem veku. U manastirskim riznicama i bibliotekama, sakupljao je upoređivao stare rukopise, prepisivao obredne knjige i ukrašavao ih iluminacijama. Njegov ćirilički rukopis je obiman, a sačuvano je desetak radova (obima nekoliko hiljada stranica).

Vrhbreznički letopis

U Vrhbrezničkom letopisu (Vrhbreznički zapis) iz 1650. godine, kodifikovao je staru srpsku istoriografiju, skupljajući zajedno, u novoj redakciji, srpski hronograf, rodoslov, stariji letopis i mlađi letopis. Rezimirajući tako srpsku istoriografiju, „simbolično je obeležio kraj srednjovekovne epohe“ (Dimitrije Bogdanović).

Prevod na savremeni srpski jezik

Vrhobreznički ljetopis: knjiga starostavna iz 1650, prev. Vladeta Cvijović, Podgorica, Istorijski institut Crne Gore, 2000.

Literatura

• Dimitrije Bogdanović: Istorija stare srpske književnosti, Beograd, SKZ, 1980.
• Dejan Mihailović: Vizantijski krug (Mali rečnik ranohrišćanske književnosti na grčkom, vizantijske i stare srpske književnosti), Beograd, „Zavod za udžbenike“, 2009, str. 38.
• Dr Jelica Stojanović, Pisar Gavrilo Trojičanin i pravopisno-jezičke osobenosti „Vrhobrezničkog ljetopisa“, „Zbornik radova sa naučnog skupa: Šćepan Polje i njegove svetinje kroz vjekove“ (Plužine, 24–25. septembar 2006), Berane: Sveviđe — manastir Zagrađe 2010, str. 159–170.
• Grupa autora: Istorijski leksikon Crne Gore, knjiga 3 „Daily Press-Vijesti“, 2006.