Evdemon Gruzijski
Evdemon I Gruzijski ( -1642) je bio katolikos-patrijarh Gruzije u periodu od 1632-1642. godine. Učestvovao je u zaveri protiv cara Rostoma, koji je vodio politiku islamizacije Gruzije. Poštovan je u Gruzijskoj pravoslavnoj crkvi kao sveti mučenik. Pominje se 4. (12.) oktobra [1].
Mladost[uredi | uredi izvor]
O ranom životu svetog Evdemona se malo zna, osim što je poticao iz plemićke gruzijske porodice Diasamidze i bio je arhiepiskop Bodbijski 1617-1619 .
Takođe je poznato da je sin kralja Tejmuraza I bio oženjen nećakinjom sv. Eudemona [2].
Katolikos Patrijarh[uredi | uredi izvor]
Uzdignut je na patrijaršijski presto neposredno pre proterivanja cara Tejmuraza iz Kartlija od strane iranskog šaha Abasa II. Godine 1633. na kraljevski presto je uzdignut musliman šah Rostom, a patrijarh se našao u opoziciji sa njim u vezi sa nametanjem muslimanskih običaja.
Ubrzo nakon stupanja na presto, Rostom se oženio Marijamom, ženom iz plemenite gruzijske porodice, koja je bila pobožna hrišćanka i duhovna ćerka patrijarha Evdemona. U kraljici je Evdemon našao uticajnog pokrovitelja Crkve, zahvaljujući čemu je uspeo da obnovi porušene pravoslavne crkve i organizuje prepisivanje duhovne literature. Dakle, uz pomoć kraljice, monasi su prepisali najveću istorijsku zbirku „Kartlis Tskhovreba“ [3]
Istovremeno, patrijarh Evdemon je nastavio da pravi planove za povratak cara Tejmuraza na kraljevski presto i zbacivanje šahove vlasti.
Smrt i poštovanje[uredi | uredi izvor]
Patrijarh Evdemon je 1642. godine učestvovao u zaveri gruzijskog plemstva protiv cara Rostoma sa ciljem da se Tejmuraz, koji je bio prognan u Kahetiju, vrati na kraljevski presto. Kada je Tejmuraz već napredovao sa vojskom iz Kahetija, zaverenici su otkriveni i uhapšeni. Tejmuraz se, uprkos pismima patrijarha Evdemona, vratio u Kahetiju, a sam sveti Evdemon je zadavljen u zatvoru. Njegovo telo je bačeno sa kule Ganja kapije, pronašla ga je grupa hrišćana i sahranila u crkvi Ančiskati u Tbilisiju.
Sveti Evdemon je proslavljen u Gruzijskoj Crkvi verovatno već u 18. veku, dan njegovog sećanja je 4 (12) oktobar.
Njegove mošti počivaju u najstarijoj prestoničkoj crkvi Ančiskati.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Lang, David Marshall (2021-10-28), St. Nino and the Conversion of Georgia, Routledge, str. 13—39, Pristupljeno 2022-09-12
- ^ „EVDEMON I”. www.pravenc.ru. Pristupljeno 2022-09-12.
- ^ Rayfield, Donald (2016). Edge of empires : a history of Georgia. Reaktion Books. ISBN 978-1-78023-030-6. OCLC 1261301137.