Emili Varen Robling

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Emili Varen Robling
Brown-haired woman in 19th-century period long yellow dress with purple train in front of a brown backdrop
Portret Emili Varen Robling umetnika Karolus-Duran, Bruklinski muzej
Ime po rođenjuEmily Warren Roebling
Datum rođenja23. septembar 1843.(1843-09-23)
Mesto rođenjaCold Spring, New York, U.S., Njujork
Datum smrti28. februar 1903.(1903-02-28) (59 god.)
Delovanjedoprinos završetku Bruklinskog mosta
SupružnikVašington Robling

Emili Varen Robling (23. septembar 1843 – 28. februar 1903) bila je inženjerka poznata po svom doprinosu u periodu od više od 10 godina dovršenju Bruklinskog mosta nakon što je njen suprug Vašington Robling razvio kesonsku bolest (tzv. dekompresijsku bolest) i postao vezan za krevet. Služila je kao veza i nadzornik izgradnje kroz komunikaciju između njenog muža i osoblja na gradilištu. Njen muž je bio glavni inženjer tokom izgradnje Bruklinskog mosta, koji je projektovao njegov pokojni otac Džon A. Robling.

Mladost[uredi | uredi izvor]

Emili je rođena 23. septembra 1843. u porodici Silvanusa i Fibi Voren u Kold Springu u Njujorku. Ona je bila drugo najmlađe od dvanaestoro dece.[1] Emilino interesovanje za obrazovanjem podržao je njen stariji brat general-major K. Voren. Njih dvoje su uvek imali bliske odnose.[2] Ona je pohađala je školu na Džordžtaun vizitacionoj akademiji u Vašingtonu, sada poznatoj kao Džordžtaun vizitaciona preparativna škola.

Godine 1864, tokom Američkog građanskog rata, Emili je posetila svog brata guvernera u njegovom štabu; Voren je komandovao Petim armijskim korpusom. Na vojnom balu kome je prisustvovala tokom posete, upoznala se sa Vašingtonom Roblingom, sinom dizajnera Bruklinskog mosta Džona A. Roblinga. Taj mladić je takođe bio građevinski inženjer i služio je u štabu njenog brata guvernera Vorena.[3]

Dana 18. januara 1865, Emili i Vašington su se venčali u Kold Springu, na ceremoniji dvostrukog venčanja sa još jednim od njene braće i sestara.[4]

Dok je Džon Robling počinjao svoje preliminarne radove na Bruklinskom mostu, mladenci su otišli u Evropu da prouče upotrebu kesona za izgradnju mosta.[3] U novembru 1867. Emili je rodila u Nemačkoj njihovo jedino dete, Džona A. Roblinga II.[4]

Bruklinski most[uredi | uredi izvor]

Po njihovom povratku sa evropskih studija, Vašingtonov otac je umro 1869. od tetanusa, posle nesreće na mestu mosta. Vašington Robling je unapređen za glavnog inženjera izgradnje Bruklinskog mosta.[5] Dok se udubljivao u projekat, Vašington je razvio dekompresijsku bolest, koja je u to vreme bila poznata kao „kesonska bolest“, tako što je odlazio u podvodne dubine da bi proučavao postavljanje kesona i neje izdizao odgovarajućom brzinom.[6][7][8] To ga je toliko pogodilo da je postao vezan za krevet.

Kao jedina osoba koja je posećivala svog muža tokom njegove bolesti, Emili Robling je prenosila informacije od Vašingtona njegovim pomoćnicima i izveštavala ga o napretku radova na mostu. Ona je razvila opsežno znanje o čvrstoći materijala, analizi napona, konstrukciji kablova i izračunavanju krivih lančanih mreža uz Vašingtonovo podučavanje.[9] Svoje znanje je upotpunila svojim prethodnim interesovanjem i proučavanjem konstrukcije mosta kada je njen suprug postavljen za glavnog inženjera.

Deceniju nakon što je Vašington bio prikovan za svoj bolesnički krevet, Roblingova je bila posvećena završetku Bruklinskog mosta. Ona je preuzela veći deo dužnosti glavnog inženjera, uključujući svakodnevni nadzor i upravljanje projektima. Emili i njen suprug su zajedno planirali nastavak izgradnje mosta. Ona se bavila političarima, konkurentskim inženjerima i svima onima koji su bili povezani sa radom na mostu, do tačke u kojoj su ljudi verovali da ona stoji iza dizajna mosta.[4][10]

Godine 1882, Vašingtonova titula glavnog inženjera bila je ugrožena zbog njegove dugotrajne bolesti. Da bi mu omogućila da zadrži svoju poziciju, Emili je lobirala za njega na sastancima sa inženjerima i političarima u odbrani rada svog muža. Na olakšanje Roblingovih, političari su pozitivno odgovorili i dozvolili Vašingtonu da ostane glavni inženjer Bruklinskog mosta.

Bruklinski most je završen 1883. Uoči zvaničnog otvaranja, noseći petla u znak pobede, Emili Robling je prva prešla most kočijom.[11] Na ceremoniji otvaranja, Emili je u govoru odao počast Abram Stivens Hjuit, koji je rekao da je most bio

...večni spomenik požrtvovanoj odanosti žena i njihovoj sposobnosti za visoko obrazovanje iz kojeg je predugo bile isključene.[12]

Kasniji život[uredi | uredi izvor]

Po završetku svog rada na Bruklinskom mostu, Roblingova se usredsredila na podršku nekoliko ženskih pokreta, uključujući Komitet za statistiku Nju Džersija, Odbor dama menadžera za Svetsku kolumbijsku izložbu u Čikagu, Komitet Sorozisa; Ćerke Američke revolucije, Memorijalno udruženje Džordža Vašingtona, koje su obe radile na istorijskim pitanjima za SAD; i Evelin koledž.[13] Ovo je usledilo nakon što se porodica Robling preselila u Trenton, Nju Džersi, glavni grad države i centar aktivnosti.

Roblingova je takođe učestvovala u društvenim organizacijama kao što je Potporno društvo tokom Špansko-američkog rata. Mnogo je putovala — 1896. godine je predstavljena kraljici Viktoriji Ujedinjenog Kraljevstva i bila je u Sankt Peterburgu, Rusko carstvo, na krunisanju cara Nikolaja II.[12] Takođe je nastavila školovanje i dobila pravni sertifikat sa Univerziteta u Njujorku.[14]

Roblingova je poznata po svom uticajnom eseju „Suprigini invaliditeti“ (1899), objavljenom u časopisu Olbani pravni žurnal, koji je osvojio velike pohvale i nagrade. U tom delu se zalagala za veća prava žena i kritikovala diskriminatorne prakse usmerene na žene. Ona je esej potpisala inicijalima svog muža, V.A.R.[13][15]

Sve do svoje smrti 28. februara 1903. od raka stomaka,[16] Roblingova je preostalo vreme provodila sa svojom porodicom i ostala društveno i mentalno aktivna.[14]

Počasti[uredi | uredi izvor]

Danas je Bruklinski most obeležen pločom posvećenom sećanju na Emili Voren Robling, njenog muža Vašingtona Roblinga i njenog svekra Džona A. Roblinga.[17][18]

Godine 2018, Njujork tajms je objavio zakasneli nekrolog za Roblingovu, deo serije čitulja za žene i manjine čija su dostignuća bila zanemarena u vreme njihove smrti.[19]

Uloga Roblingove u uspešnom završetku Bruklinskog mosta, i njen status žene u Sjedinjenim Državama tokom kasnog devetnaestog veka, istaknuti su u drugoj sezoni HBO istorijskih drama perioda Pozlaćenog doba. Emilin lik, koji tumači Liz Visan, priznat je za njen doprinos na svečanostima otvaranja mosta.[20][21]

Radovi[uredi | uredi izvor]

  • "Notes on the Warren Family", in The Journal of the Reverend Silas Constant. Philadelphia: Lippincott, 1903; Appendix, Page 466

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Roebling, Emily Warren: "Notes on the Warren Family" in the Appendix, Page 446, The Journal of the Reverend Silas Comfort, Lippincott, Philadelphia, 1903
  2. ^ Weingardt, Richard: Engineering Legends: Great American Civil Engineers, page 56. ASCE Publications, 2005.
  3. ^ a b Petrash, Antonia: More than Petticoats: Remarkable New York Women, page 80. Globe Pequot, 2001.
  4. ^ a b v Logan, Mary: The Part Taken by Women in American History, page 297. The Perry-Nalle Publishing Co., 1912.
  5. ^ Petrash (2001), More than Petticoats, p. 82.
  6. ^ Petrash, str. 83
  7. ^ Butler WP (2004). „Caisson disease during the construction of the Eads and Brooklyn Bridges: A review”. Undersea and Hyperbaric Medicine. 31 (4): 445—59. PMID 15686275. Arhivirano iz originala 2011-08-22. g. Pristupljeno 2009-03-11. 
  8. ^ „Emily Warren Roebling | ASCE”. www.asce.org. Arhivirano iz originala 2019-10-22. g. Pristupljeno 2017-10-12. 
  9. ^ Weingardt, Richard: Engineering Legends: Great American Civil Engineers, page 58. ASCE Publications, 2005.
  10. ^ „Britannica Academic”. academic.eb.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2017-10-12. 
  11. ^ David McCullough (novembar 1992). Brave Companions: Portraits in History. Simon & Schuster, 1992. str. 116. ISBN 0-671-79276-8. 
  12. ^ a b „ASCE Historic Civil Engineers: Emily Warren Roebling”. asce.org. Arhivirano iz originala 2019-10-22. g. Pristupljeno 2015-04-13. 
  13. ^ a b „American National Biography Online: Roebling, Emily Warren”. www.anb.org. Pristupljeno 2017-10-12. 
  14. ^ a b Petrash, str. 88
  15. ^ Roebling, Emily Warren (1899). „A Wife's Disabilities”. Albany Law Journal. Weed, Parsons & Company. LIX (April 15, 1899): 342—3. Pristupljeno 14. 12. 2023. 
  16. ^ „The Woman Who Saved the Brooklyn Bridge”. 
  17. ^ Historical Marker Database, Photo of Emily Warren Roebling plaque
  18. ^ Petrash, str. 89
  19. ^ Bennett, Jessica (8. 3. 2018). „Emily Warren Roebling, the Woman Behind the Man Who Built the Brooklyn Bridge”. The New York Times. 
  20. ^ McMullen, Chris (2023-12-06). „Emily Roebling's Link to the Brooklyn Bridge in The Gilded Age, Explained”. The Escapist (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-11. 
  21. ^ Gugliersi, Antonella (2023-11-29). „The Gilded Age: Who Was Emily Roebling, And Did She Really Build The Brooklyn Bridge?”. ScreenRant (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-11. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Bennett, Jessica. "Emily Warren Roebling, 1843-1903", New York Times, March 8, 2018.
  • McCullough, David. The Great Bridge: The Epic Story of the Building of the Brooklyn Bridge. Simon and Schuster, 1972.
  • Wagner, Erica. Chief Engineer: Washington Roebling, The Man Who Built the Brooklyn Bridge. Bloomsbury, 2017.
  • Weigold, Marilyn. (1984). Silent Builder: Emily Warren Roebling and the Brooklyn Bridge. Associated Faculty Press. 
  • Stuart, John A. (april 1998). „Gender reconfigured: Emily Roebling and the construction of the Brooklyn Bridge”. Architectural Theory Review: Journal of the Department of Architecture, the University of Sydney. 3 (1): 23—34. 
  • Lewis, Anna M. (2014). Women of Steel and Stone: 22 Inspirational Architects, Engineers, and Landscape Designers (1st izd.). Chicago, IL: Chicago Review Press. str. 103—110. ISBN 9781613745083. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Емили_Варен_Роблинг&oldid=27790901”