Zaliv duge
Zaliv duge (lat. Sinus Iridum) je veliki udarni krater u severozapadnom delu lunarnog Mora kiše, ispunjen okamenjenom bazaltnom lavom. Ovaj zaliv i okolne planine su jedni od najupečatljivijih i najizrazitijih detalja lunarnog reljefa, dostupnih za amaterska posmatranja. [1]
Reljef[uredi | uredi izvor]
Na jugoistoku Zaliv duge se spaja sa Morem kiše, a sa severa i zapada je oivičen polukrugom Jurskih planina (ostatak zida kratera). Krajevi ovog planinskog lanca, koji izlazi u More kiše, formiraju Laplasov rt i rt Heraklida, koji ograničavaju zaliv na severoistoku i jugozapadu.
Selenografske koordinate centra zaliva su 45°01′ SGŠ, 31°40′ ZD, a prečnik je oko 250 km.[2]
Krateri[uredi | uredi izvor]
Zaliv duge ne sadrži krupne udarne kratere. Među brojnim malim kraterima ističu se Heraklid E na jugu, Laplas A na istočnom priobalju i Biankini G na severu. Imena ovih kratera su nastala po imenima najbližih krupnih detalja reljefa (u ovom slučaju rt Heraklida ili Laplasa) uz dodatak latiničnog slova.
Ime[uredi | uredi izvor]
Ime Zaliv duge je prvi upotrebio italijanski astronom Đovani Batista Ričoli 1655. godine, u svojim crtežima Meseca.[1]
Svemirska istraživanja[uredi | uredi izvor]
7. novembra 1970. godine, jugozapadno od Zaliva duge, na tački sa koordinatama 38°14'15" severne širine i 35°00’10" zapadne dužine, spustila se automatska stanica „Luna-17“, koja je donela Lunohod-1 — prvi planetohod na svetu koji je uspešno radio na površini drugog nebeskog tela.
14. decembra 2013. godine, 400 km istočno od te tačke, na koordinatama 44.12° severne širine i 19.50° zapadne dužine, spustio se Čange-3 — kosmička letelica sa prvim kineskim lunohodom Zecom od žada.[3]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „A guide to the Moon's Mare Imbrium and Sinus Iridium”. www.skyatnightmagazine.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-06-09.
- ^ „Planetary Names”. planetarynames.wr.usgs.gov. Pristupljeno 2024-06-09.
- ^ „China lands Jade Rabbit robot rover on Moon”. BBC News (na jeziku: engleski). 2013-12-13. Pristupljeno 2024-06-09.