Kineska mreža dubokog svemira
Kineska mreža dubokog svemira (akronim CDSN od eng. Chinese Deep Space Network, kineski: 中國深空網 / 中国深空网, pinjin: Zhōngguó Shēnkōng Wǎng)je globalna mreža velikih paraboličnih antena i postrojenja za komunikaciju koja podržavaju međuplanetarne svemirske letelice.[1] Takođe se bave radio-astronomskim i radarskim opservacijama. U Narodnoj Republici Kini, „duboki svemir“ ili 深 空 se definiše kao bilo šta što je dalje od 80.000 km, ili iznad maksimalne orbite komunikacionih i izviđačkih satelita pod nadzorom satelitskog kontrolnog centra Ksijan. Iako je najpoznatija upotreba ove mreže u kineskoj lunarnoj misiji,[2] ona se sve više koristi za podršku budućim misijama na Mesec i Mars (kao što je misija Tjanven-1).[3]
Druge mreže slične namene, kao ova u Kini, su duboka mreža Sjedinjenih Američkih Država, duboka mreža evropske svemirske agencije (ESTRACK), Sovjetska mreža dubokog svemira i Indijska mreža dubokog svemira.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Stvaranje ove mreže povezano je sa razvojem prve kineske misije na Mesec sa satelitom Chang'e 1 koji je lansirana novembar 2007. godine.[4]
U proleće 2006. godine započeli su radovi na izgradnji prve satelitske antene prečnika 40 metara na kineskoj teritoriji na vrhu planine Feniks u blizini Kunminga u Junanu. Druga antena, prečnika 50 metara, naknadno je izgrađena u blizini Pekinga.[5]
Kina je početkom 2015. godine potpisala sporazum sa Argentinom o izgradnji treće antene na teritoriji ove zemlje u provinciji Neuken u Patagoniji, sa ključnim cilj je da se pomogne Kini da proširi svoj svemirski program, uključujući i kineska lunarna istraživanja.[6] Peking je takođe obećao Argentina da će dobiti pristup strateškim informacijama u vezi sa budućim satelitskim praćenjima.[7]
Tokom svojih lunarnih misija, Kina je koristila ESTRACK mrežu Evropske svemirske agencije sa kojom Kina ima dogovore o komunikaciji sa svojim svemirskim sondama.[8]
Stanice kojima upravlja vojska[uredi | uredi izvor]
Antene, koje se uglavnom koriste za svemirska putovanja, podređene su satelitskom upravljačkom centru Sijan Narodnooslobodilačke vojske Kine. Za razliku od stanica astronomskih instituta, stanice Narodnooslobodilačke vojske imaju i predajnike i prijemnike. Prve dve stanice izgrađene su u Kašgaru i Giamusiju i prvenstveno su dizajnirane za potrebe svemirskih putovanja, kada su počev od sonde Chang’e-3 preuzele praćenje i kontrolu lunarnih sondi. Obe stanice imaju Delta DOR za precizno pozicioniranje svemirskih letelica i zadovoljavaju standarde Konsultativnog odbora za svemirske sisteme podataka, tako da omogućavaju razmenjivanje podatke sa drugim svemirskim agencijama putem definisanih interfejsa.
Stanica Zapala u Argentini takođe je pod vojnom kontrolom.[6] Lokacije se biraju što je moguće dalje, jer duža osnovna linija omogućava preciznije određivanje položaja.
Stanica Kašgar dobila je tri dodatne 35 m antene za misiju Tjanven-1 (Mars 2020. godine). Ona se može povezati sa drugim aantenama, tako da antene zajedno postižu performanse 66-metarske stanice iz Giamusija.
U julu 2020. godine završeni su građevinski radovi na sve tri nove antene. Nakon prilagođavanja i uklanjanja grešaka u računarskim sistemima, sistem je počeo da radi redovno sredinom novembra 2020. godine i sada se ne koristi samo za misiju Mars, već i za kontrolu korisnog tereta na mesečevoj sondi Chang'e-4 a posebno njegovog rovera Jadehase 2. Kontrolu nekoliko misija istovremeno omogućava činjenica da četiri antene ne funkcionišu samo kao međusobno povezani niz, već mogu da rade i nezavisno jedna od druge.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „China Satellite Launch and Tracking Control General (CLTC) | Facilities | NTI”. www.nti.org. Pristupljeno 2021-02-18.
- ^ „China's first lunar probe Chang'e-1 blasts off _technology_English_SINA.com”. english.sina.com. Pristupljeno 2021-02-18.
- ^ „Preocupa el eventual uso militar de un área espacial de China en el Sur”. www.lanacion.com.ar (na jeziku: španski). 2014-09-08. Pristupljeno 2021-02-18.
- ^ „Kina poslala robota na Mars”. BBC News na srpskom (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-02-18.
- ^ „Kineska mesečeva sonda koja se bavi novom misijom dubokog svemira”. xstreamscience (na jeziku: srpski). februar 2021. Pristupljeno 18. 2. 2021.[mrtva veza]
- ^ a b „China Builds Space-Monitoring Base in the Americas”. thediplomat.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-18.
- ^ „Argentina welcomes first Chinese satellite tracking station outside China”. spacedaily.com. Pristupljeno 18. 2. 2021.
- ^ Brian Harvey,, Springer Praxis, (2013) ISBN 978-1-4614-5042-9, p. 312-313
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Kineska mreža dubokog svemira na Vikimedijinoj ostavi