Kongrivove rakete
Kongrivove rakete (engl. Congreve rocket), rano britansko raketno oružje korišćeno u 19. veku.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Britanske kolonijalne trupe su u Majsorskim ratovima pretrpele velike gubitke od indijske raketne artiljerije u borbama oko grada Šrirangapatama (1792. i 1799). Inspirisan indijskim raketama, britanski oficir Viljem Kongriv (1772-1828) pristupio je izradi raketa u britanskom arsenalu u Vulidžu. Prve Kongrivove rakete, izrađene 1805, težine 3 kg i dometa oko 1.800 m, imale su telo od hartije napunjeno crnim barutom. Kongriv je zatim konstruisao nekoliko vrsta raketa, koje su prvi put ispaljene sa brodova prilikom opsade Bulonja na Moru (1806) pri čemu je sa oko 2.000 raketa izazvan veliki požar. Sve te rakete imale su metalno telo ispunjeno crnim barutom kao pogonskim gorivom, bojevu glavu sa zapaljivom smešom, štap za stabilizaciju i domet od 1.600 do 4.500 m. Naredne godine pri opsadi Kopenhagena (1807) upotrebljeno je skoro 25.000 raketa i grad je skoro potpuno uništen požarom. Britanci su koristili mornaričke i kopnene raketne baterije u svim kasnijim borbama, a 1813. formiraju raketni korpus, koji se istakao u bici kod Lajpciga (1813). Posle Napoleonovih ratova, po ugledu na Britance, Rusija, SAD i Egipat formirale su raketne jedinice.[1]
Usavršavanje
[uredi | uredi izvor]Kongrivove rakete usavršio je 1846. Britanac Vilijam Hejl (engl. William Hale), koji je izradio prve rakete sa žiroskopskom stabilizacijom. Rotacija je postignuta dodavanjem povijenih lopatica na izlaznom otvoru rakete. Kongrivovim raketama bile su naoružane raketne jedinice sve do 1860.[2] Uvođenjem izolučene artiljerije daleko većeg dometa (posle 1858), raketne jedinice postepeno su ukinute. Rakete Kongrivovog tipa poslednji put su upotrebljene u Anglo-zulskom ratu (1879) i od strane Rusa u Turkestanu (1881).[1]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Vučurović 1974, str. 714.
- ^ Kuzmanović 1972, str. 516.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Kuzmanović, Bogdan (1972). „Kongriv, Viljem”. Ur.: Nikola, Gažević. Vojna enciklopedija. 4 (2 izd.). Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- Vučurović, Obrad (1974). „Raketno zrno”. Ur.: Nikola, Gažević. Vojna enciklopedija. 7 (2 izd.). Beograd: Vojnoizdavački zavod.