Kopanji
.jpg)
Kopanji (mađ. Koppány, ubijen 998. godine), mađarski plemenski starešina iz 10. veka. U istoriji je zapamćen kao vođa paganskog ustanka protiv kralja Ištvana.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Iako su se mađarska nomadska plemena doselila u Evropu i naselila u Panonskoj niziji još 896. godine, do sredine 10. veka Ugarska još nije bila prava država, već plemenski savez sastavljen od polunezavisnih plemena sa sopstvenim starešinama. Plemenske vođe su praktično samo u ratu priznavale vrhovnu vlast velikog kneza iz Arpadove dinastije, čiji položaj nije bio nasledan, već je zavisio od podrške drugih plemena. Temelje centralizovane države udario je tek veliki knez Geza (973-997), koji je kao vođa najbrojnijeg mađarskog plemena primio hrišćanstvo i počeo da ga nameće ostalim plemenima. Zajedno sa širenjem hrišćanstva u Mađarskoj za vreme njegove vladavine širila se i državna vlast, uporedo sa crkvenom organizacijom koja je podržavala vladara. [1]
Kopanji se pominje u istorijskim izvorima kao plemenski poglavica u Zadunavlju koji je posle Gezine smrti 998. godine podigao ustanak protiv njegovog sina Ištvana. Uzroci ustanka bili su višestruki. Prvo, bio je to otpor slobodnih Mađara uspostavljanju feudalnog klasnog društva, kao i dolasku nemačke vlastele u zemlju, koje je počelo još za Gezine vladavine. Drugo, bio je to otpor mađarskih pagana nasilnom širenju hrišćanstva. Ustanak je ugušen brutalnom intervencijom nemačkih vitezova u Ištvanovoj službi, a Kopanji je zarobljen i pogubljen.[1]
U popularnoj kulturi[uredi | uredi izvor]
U popularnoj mađarskoj rok operi Kralj Ištvan (mađ. István, a király) iz 1983. godine, poglavica Kopanji je prikazan kao branilac starih mađarskih sloboda, tradicije i demokratije protiv tiranske vlasti koja se oslanja na stranu podršku, veoma slično položaju tadašnje Mađarske u okviru Varšavskog pakta.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grubišić, Nikola (1973). „Mađarska”. Ur.: Gažević, Nikola. Vojna enciklopedija. 5 (2. izd.).
- ^ a b v Grubišić 1973, str. 180–181.