Korisnik:Robinjo80
 | Dobro došli na Vikipediju na srpskom jeziku! Slobodno se predstavite na ovoj stranici i napišite imena članaka koje ste izradili ili nameravate da izradite. Ova poruka je samo savet, pa je možete izbrisati ako to želite. |
Istorija[uredi | uredi izvor]
Stanišić je staro bačko naselje. Tokom srednjeg veka, na približnom mestu današnjeg Stanišića, se pominju tri naselja: Erš (mađ. Örs)1339. godine, Batheremlje (mađ. Batheremlye) 1342. godine i Pariš (mađ. Paris) 1366. godine . Krajem XVII veka, posle austro-turskih ratova, selo je opustelo.
Komorski savetnik baron Anton Kotman 1763. godine preseljava srpske porodice iz Baračke i Dautova na pustaru Stanišić i ova godina se smatra godinom osnivanja sela. U selu je 1772. godine osnovana pravoslavna crkvena parohija, a srpska škola dve godine kasnije. Crkva posvećena Svetom Nikolaju je građena prilozima pravoslavnih vernika od 1792. godine, a završena je 1806. godine. 1815. godine završena je katolička crkva posvećena Imenu Marijinom. Naseljavanje Nemaca je započeto 1770. godine. Jevreji su popisani prvi put 1779. godine, dok se mađarske i slovačke porodice pojavljuju prvi put u urbarijalnom popisu iz 1783. godine. 1786. godine naseljeno je 100 porodica nemačke nacionalnosti. Sve do 1811. godine selo je bilo podeljeno na dva dela - nemački i srpski Stanišić. Poveljom cara Franca Prvog dva dela se spajaju, a selo postaje postaje poljoprivredna varošica (Trgovište, lat. Oppidum, mađ. Mezőváros).
Stanišić se železničkom prugom povezuje sa Somborom i Bajom 1895. godine.
Odlukom administartivne vlasti 1904. godine dolazi do mađarizacije naziva naselja i Stanišić postaje Ersalaš (Őrszállás). Po završetku Prvog svetskog rata vraćeno je ime Stanišić. Za vreme okupacije od 1941. do 1944. godine Stanišiću je takođe promenjen naziv u Ersalaš.
Elektrifikacija sela je izvršena 1924. godine.
12. aprila 1941. godine Stanišić je okupiran od strane fašističke Mađarske. Prvih dana okupacije ubijeno je sedmoro Srba, a mnogi su uhapšeni ili su završili u radnim logorima. Aprila 1944. godine pohapšeni su seoski Jevreji i poslati u logor Aušvic. 21. oktobra 1944. akcijom grupe seoskih Srba Stanišić je oslobođen fašističke vlasti, a narednog dana u selo je pristigla prethodnica Crvene armije. Po oslobođenju, 360 stanišićkih Nemaca je deportovano u radne logore u SSSR. Oko 3500 muškaraca, žena i dece nemačke nacionalnosti je uhapšeno 10. avgusta 1945. godine i poslato u logore Gakovo i Kruševlje. U ovim logorima je od gladi i bolesti umrlo oko 450 Nemaca iz Stanišića. Oko 1000 logoraša je pobeglo preko granice, a tokom bekstva je njih 20 streljano. Preostale logoraše (njih oko 2000) su vlasti oslobodile 1948. godine.
U periodu od decembra 1945. do maja 1946. godine u Stanišiću je naseljeno 1029 porodica sa 5430 članova. Kolonisti su bili iz različitih krajeva Dalmacije, a jedna grupa naseljenika je bila iz Makedonije. Kolonisti iz Dalmacije su bili srpske i hrvatske nacionalnosti, a prema popisu iz 1948. godine u selu je bilo 3763 Srba i 2480 Hrvata. Zbog teškog privikavanja na klimatske uslove u Bačkoj veliki broj porodica se vratio u Dalmaciju (najviše Hrvata iz primorskih krajeva).
Stanišić je poljoprivredno naselje. Zemljište je izuzetno kvalitetno, 87% čine oranice. Stanišić ima FK Stanišić i rukometni tim RK"Stanišić"