Kuća Gligorija Praunovića

Posle 1878. godine u jugoistočnoj Srbiji su se stekli uslovi za ozbiljniju graditeljsku aktivnost. Nastaje napredak na polju urbanizacije i arhitektonskih ostvarenja. Bilo je očigledno da je graditeljstvo od romantičarskog zanosa promenilo smer do strogog akademizma na bazi renesanse. Organizacija prostora i spoljni sklop građevine zasnovani su bili na unapred utvrđenim modelima. Koji su zadovoljavali stroga pravila proporcije, harmonije i estetike. Krajem 19 veka 1895. godine, nastala je porodična kuća Gavrila Praunovića, inženjera građevine, koji je bio pomoćnik ministra građevine u Ministarstvu građevine u Beogradu. Objekat je masivna jednospretna građevina, sa pravilnom četvrtastom osnovom. Sprat kuće i podrumski deo, izdvojeni su kordonskim vencem od masivnih kamenitih parapetnih ploča iznad kojih je kordonski venac sprata. Glavna fasada i ostale fasadeukrašene su dekorativnom plastikom sa neoklasicističkim elementima. Mirno rešenje zapaža se na spoljnoj kompoziciji saravnomerno raspoređenim prozorskim otvorima, sa strane uokvirene plitko kanelinearnim pilestrima koji na sebi nose zabate, trouglaste i lučne. Ispod četvorovodnog krova je kordonski venac ukrašen plastikom. Glavni motiv objekta je ulazni trem. Plitko kanelirani stubovi nose baldahin sa visokom atikom na kojoj je utisnuta godina izgradnje i ime vlasnika. Trem je izveden u srednjoj osnovi objekta čime je znatno obogaćena koncepcija fasadne površine dajući joj izvesnu dozu monumentalnosti. Istančan ukus iskazan u rasporedumasa i skladnosti proporcija, činjenice su koje kuću Gavrila Praunovića svrstavaju u reprezentativne primere stambene izgradnje u Vlasotincu sa neoklasičnim i neorenesansnim stilskim odlikama. Na zapadnoj fasadi iznad polulučnog podrumskog ulaza nalazi se balkon sa konzolama. Objekat je ograđen masivnim, visokim kamenim zidom razbijen na istoku ulaznom kapijom od kovanog gvožđa, i na zapadu kolskim ulazom koji vodi u dvorište.

Vidi još

• Kuća braće Praunović