Lovćen film
 | Ovaj članak se u velikoj meri ili u potpunosti oslanja na jedan izvor. |
| Lovćen film Budva | |
|---|---|
| Preduzeće za proizvodnju i distribuciju filmova | |
| Osnovano | 1949. Budva |
| Ugašeno | 1966 |
Lovćen film je bilo preduzeće za uvoz,proizvodnju i distribuciju filmova na prostoru NR Crne Gore.
Koreni filmskog preduzeća datiraju iz 1945 kada je u avgustu 1945 pri Ministarstvu prosvete NR Crne Gore formirana ispostava ( sekretarijat ) filmskog preduzeća za Crnu Goru. Prvobitno, u skladu s političkom orijentacijom nove vlasti, promovisali su se sovjetski filmovi da bi se narod upoznao s tamošnjom stvarnošću i čovekovom ulogom u njoj.
Tadašnji direktor preduzeća za rapodelu filmova Simo Čolović rekao je da je film moćno sredstvo za odgajanje narodnih masa u njihovom pridobijanju za socijalizam.
S tim ciljem 1949 godine formirano je preduzeće za proizvodnju filmova za NR Crnu Goru Lovćen film. Januara 1950 Ministarstvo prosvete izdalo je naredbu da se pri Lovćen filmu formira komisija za cenzuru, čiji je zadatak bio pregledati filmove pre puštanja u promet. Do 1951 Lovćen film bio je smešten na Cetinju, potom u Herceg Novom, a od 1955 u Budvi.
Jula 1956 Savet za prosvetu Crne Gore doneo je odluku da se Lovćen film reorganizuje prema novom Saveznom zakonu o kinematografiji na tri zasebne organizacione jedinice:
- Lovćen film - proizvodnja filmova,
- Mediteran film - tehničke usluge
- Zeta film - distribucija filmova koji je osnovan 23 jula 1956 i koje je bilo jedno od najuspešnijih preduzeća u Crnoj Gori.
Prvi film koji je proiveo Lovćen film, šest godina nakon osnivanja, je Lažni car Šćepan Mali iz 1955 u režiji Velimira Stojanovića i po scenariju Ratka Đurovića, a već 1956 realizovan je drugi igrani film Zle pare sa istim tandemom ( Stojanović - Đurović). Film je na festivalu u Puli osvojio zlatnu medalju za scenario a žiri kritike dao je diplomu. Lažni car i Zle pare, pored ideeloških, dramskih, vizuelnih i umetničkih ograničenja, danas predstavljaju značajna ostvarenja u umetničkom usponu crnogorskog i jugoslovenskog filma.
1956 godine javljaju se prvi problemi u funkcionisanju Lovćen filma. Prvi filmovi u kojima se vidio uticaj politike su U mreži iz 1956 i Tri koraka u prazno iz 1958 - ovde je bio prikazan odnos između dva brodska radnika ali izrazito na negativan način što je shvaćeno kao kritika radničke klase. Savezna komisija za film je zabranila prikazivanje, film je kasnije bio preimenovan i premontiran, ali su Sindikat i komitet SK rečnog brodarstva tražili da se film zabrani jer je vređao brodske radnike pripisujući im kriminalne odlike.
Ova dva filma su gotovo uništila Lovćen film u finansijskom smislu a otežavajuća okolnost je bila što je neuspeh došao u vreme kad se Lovćen film prestao baviti distribucijom koja mu je donosila dobit.
Lovćen film se pokušao reorganizovati i s distributerom je postigao ugovor prema kome je distributer učestvovao u finansiranju filmova i koprodukcijskih ugovora pa su od 1960 do 1963 realizovana 4 igrana filma:
- 1960. — Dan četrnaesti
- 1961. — Ne diraj u sreću
- 1961. — Nebeski odred
- 1963. — Muškarci
Međutim, troškovi proizvodnje u Lovćen filmu su bili najveći u odnosu na druga filmska preduzeća u ostalim republikama (Lovćen film je ostvario 99,1 milion dinar potrošnje u odnosu na Avala film gde je proizvodnja filma iznosila 77, 2 miliona dinara). U 1961/62 Lovćen film ostvario je poslovni gubitak 868 miliona dinara a pred kraj 1962 dospela je obaveza plaćanja 758 miliona dinara kredita čiji je žirant bilo Izvršno veće Crne Gore.
Zatim, Lovćen film je imao najviše zaposlenog osoblja među proizvođačima a najmanje stručnog kadra, slabu organizaciju i tehničku i infrastrukturnu logistiku. Čak ni ponovno pripajanje Mediteran filma nije donelo značajnu finansijsku korist Lovćen filmu iako je Mediteran raspolagao modernom filmskom tehnikom.
Krajem 1962 Savet za prosvetu i kulturu NR Crne Gore izjavio je da ne postoje više društveno - politički i kulturni razlozi za održavanje Lovćen filma i da je najbolje da se ide na likvidaciju.
Predloženo je da se formira malo preduzeće za proizvodnju isključivo dokumentarnih filmova dok bi se igrani filmovi snimali kad bi se prikupila sredstva.
Poslednji film su proizveli 1965 koprodukciji sa Sovjetima Provereno, nema mina u režiji Zdravka Velimirovića.
Lovćen film zvanično je otišao u stečaj 1966 jer nije moglo podmiriti finansijske gubitke prema poveriocima.
Preduzeće je likvidirano, a njegovu tehniku je otkupila Radio televizija Titograd u čijoj je organizaciji osnovano novo filmsko preduzeće Filmski studio Titograd.
Neki od značajnijih dokumentarnih filmova predstavljaju zapažena dostignuća u jugoslovenskoj i crnogorskoj kinematografiji.
U prvom redu, to su neka od ostvarenja reditelja Velimira Stojanovića („Njegoš“, 1951, „Mrtvi grad“, 1952, „Utkani tokovi“, 1954, trilogija „Za život“, 1953, koji je i prvi jugoslovenski eksperimentalni film), a zatim i mnogi drugi.
Produkcija filmova[uredi | uredi izvor]
| God. | Naziv | Uloga | |
|---|---|---|---|
| 1950-e | |||
| 1955. | Lažni car | ||
| 1956. | Zle pare | ||
| 1956. | U mreži | ||
| 1957. | Krvava košulja | ||
| 1958. | Tri koraka u prazno | ||
| 1960-e | |||
| 1960. | Kapo | međunarodna koprodukcija | |
| 1960. | Dan četrnaesti | ||
| 1961. | Ne ubij | međunarodna koprodukcija | |
| 1961. | Nebeski odred | ||
| 1961. | Ne diraj u sreću | ||
| 1963. | Muškarci (film) | ||
| 1965. | Provereno, nema mina | ||
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- [1] - Filmska banka