Luterštat

Luterštat (njem. Lutherstadt — „Luterov grad”) grad je koji je njemački protestantski reformator Martin Luter posjetio ili je u njemu odigrao važnu ulogu. Dva grada, Luterštat Ajsleben i Luterštat Vitenberg, imaju „Luterštat” u svojim zvaničnim nazivima, dok je Mansfeld-Luterštat nezvaničan naziv okruga u Mansfeldu. Ovim mjestima koja su odigrala važnu ulogu u Luterovom životu dodjeljena je Oznaka evropske baštine.

Savez Luterštata

Savez Luterštata osnovan je 1993. godine na 125. godišnjicu podizanja spomenika u sjećanja Martina Lutera u Vormsu. Savez čini 16 gradova gdje su Luter i njegova učenja odigrala važnu ulogu:

• Augzburg: Luter se susreo sa papskim legatom Fomom Kajetanom 1518. godine. Dvije sjednice Carske dijete o Augzburškoj konfesiji održale su se u gradu 1530. godine. Augzburški mir je zaključen 1555. godine.
• Koburg: Luter su tu nalazio tokom pregovora o Augzburškoj konfesiji.
• Ajzenah: Lutera je od 1498. do 1501. godine živio u Ajzenahu, gdje je pohađao franjevačku školu. Od 1521. do 1522. godine Luter je proveo deset mjeseci prevodeći Novi zavjet na njemački jezik pod imenom Junker Jerg u Vartburgu.
• Ajsleben: mjesto rođenja i smrti Martina Lutera.
• Erfurt: Luter je studio na Univerzitetu u Erfurtu od 1501. do 1505. godine, a gdje je imao i religijsku konverziju u manastiru Svetog Avgustina.
• Hale: Luter je posjetio Hale više puta. Putovao je od Halea do Mansfelda sa Justusom Jonasom više puta. Njegovo tijelo počiva tamo u miru.
• Hajdelberg: Luter je objasnio svoju teologiju ispred kongregacije Avgustinskog manastira.
• Magdeburg: Luter je pohađao katoličku školu u gradu.
• Nordhauzen: prvi grad čije je gradski savjet usvojio reformske doktrine 1524. godine.
• Šmalkalden: Luter je učestvovao u pregovorima o Šmalkaldskom savezu.
• Špajer: Špajerska protestacija protiv carska zabrane protiv Lutera 1529. godine.
• Torgau: Luter je često bio u Torgau, pošto je grad bio sjedište izbornih kneževa Johana Saksonskog i Johana Fridriha I Saksonskog. Luter je u gradu 1544. godine inagurisao prvu novoizgrađenu protestanstku crkvu zamka Šlos Hartenfels.
• Vitenberg: Sjedište luteranskih djelatnosti. Luter je tu objavio svojih Devedesetpet teza i spalio kanonsko pravo i papsku bulu Exsurge Domine. U Vitenbergu je Luter napisao Luterovu Bibliju, Veliki katehizis, Mali katehizis i druge dokumente.
• Vorms: Luter je odbranio svoje teze ispred Vormske dijete 1521. godine.
• Cajc: Luter je bio povremeno u Cajcu, naročito tokom konsekracije njegovog prijatelja Nikolausa fon Amsdorfa za prvo prostestanstkog episkopa. Cajc je sjedište Saveza potomaka Lutera.