MKB 10 - Mentalni poremećaji
MKB 10 - Mentalni poremećaji su skup mentalnih poremeđaja prikazanih na globalnom nivou u Međunarodnoj klasifikacija bolesti i srodnih zdravstvenih problema (engl. ICD, International Classification of Diseases and Related Health Problems), u kome su one prikazane četveroznakovnom šifrom koja je bolja i preciznija od dijagnoze na latinskom ili nekom drugom jeziku. Iako MKB 10 u svom tumačenju navodi da mentalni poremećaj "nije tačan izraz", on se kao takav na globalno nivou koristi ... da implicira postojanje klinički prepoznatljivog skupa simptoma ili ponašanja povezanih u većini slučajeva sa stresom i smetnjama u ličnim funkcijama.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Početkom 1960 -ih, sa Programom za mentalno zdravlje Svetske zdravstvene organizacije (SZO) aktivno se uključila u brojne aktivnosti čiji je cilj bio poboljšanje dijagnoze i klasifikacija mentalnih poremećaja. U to vreme, SZO je sazvala niz sastanaka za pregled znanja, i aktivno uključivanje predstavnika različitih disciplina, raznih škola mišljenja u psihijatriji iz svi delovi sveta uključenih u program. Ovo stimulisano i sprovedeno istraživanje orezultovalo je kriterijumima za klasifikaciju i pouzdanost dijagnostike, sa izrađenim i objavljenim procedure za zajedničko ocenjivanje video snimaka intervjui i drugih korisnih metode istraživanja. Ubrzo su brojni predlozi za poboljšanje klasifikacija mentalnih poremećaja proistekli iz opsežnog procesa konsultacija, i oni su korišćeni u izradi Osme revizije Međunarodne klasifikacije bolesti (MKB-8).
Rečnik koji definiše svaku kategoriju mentalnih poremećaja u MKB-8 bio je takođe razvijen. Programske aktivnosti su rezultovale i uspostavljanjem mreže pojedinaca i centara koji su nastavili da rade na pitanjima vezanim za poboljšanje psihijatrijske klasifikacije.[1][2]
Sedamdesetih godina 20. veka došlo je do daljeg rasta interesa za poboljšanje psihijatrijske klasifikacije širom sveta. Širenje međunarodnih kontakata, i poduhvat nekoliko međunarodnih zajedničkih studija i dostupnost novih tretmana doprineli su ovom trendu.
Nekoliko nacionalnih psihijatrijskih tela podstaklo je razvoj posebnih kriterijuma za klasifikaciju radi poboljšanja dijagnostičke pouzdanosti. Konkretno, američki Psihijatrijsko udruženje razvilo je i objavilo svoju Treću reviziju dijagnostikog i statističkiog priručnik, koji je u svoju klasifikaciju uključio operativne kriterijume sistem.
SZO je 1978. godine započela dugoročni projekat saradnje sa odeljenjem Alkohol i droga Uprave za zloupotrebu i mentalno zdravlje (ADAMHA) u SAD, sa ciljem da se olakša dalja poboljšanja u klasifikaciji i dijagnostici mentalnih poremećaja, i problemi povezani sa alkoholom i drogama.[3] Niz radionica okupio je naučnike iz mnogih različitih psihijatrijskih tradicija i kultura, kako bi se sagledalo znanje u navedenim oblastima, i razvile preporuke za buduća istraživanja. Na kraju ovog projekta Velika međunarodna konferencija o klasifikaciji i dijagnostici održana je u Kopenhagenu, Danska, 1982. godine da pregleda preporuke proizašle iz ovih radionica i da skicira plan istraživanja i smernice za budući rad.[4]
Nekoliko velikih istraživačkih napora uloženo je u sprovođenje preporuka sa konferencije u Kopenhagenu. Jedan od njih, koji uključuje centre u 17 zemalja, imao je za cilj razvoj kompozitnog međunarodnog dijagnostičkog intervjua, instrumenta pogodnog za sprovođenje epidemioloških studija mentalnih poremećaja u opštoj populaciji grupe u različitim zemljama.[5]
Još jedan veliki projekat fokusiran na razvoj instrument procene pogodan za upotrebu od lekara po nazi om Schedules for Clinical Assessment in Neuropsychiatry(6).
Potom je pokrenuta još jedna studija kako bi se razvio instrument za procena poremećaja ličnosti u različitim zemljama pod nazivom International Personality Disorder Examination.[6]
Osim toga, nekoliko leksikona je pripremljeno ili je u pripremi da pruži jasne definicije pojmova.[7] Između ovih projekata i rada na definicijama mentalnih poremećaja i poremećaja ponašanja u Desetom izdanju MKB se razvio uzajamno koristna Revizija Međunarodne klasifikacije bolesti i srodnih zdravstvenih problema (ICD-10).[8] Pretvaranje dijagnostičkih kriterijuma u dijagnostičke algoritme ugrađene u instrumente procene bilo je korisno u otkrivanju nedoslednosti, nejasnoća i preklapanja, što je omogućavalo njihovo uklanjanje. Rad na usavršavanju MKB-10 takođe je pomogao u oblikovanju instrumenata ocenjivanja. Konačni rezultat bio je jasan skup kriterijuma za MKB-10 i instrumenata procene koji mogu proizvesti podatke potrebne za klasifikaciju poremećaji prema kriterijumima iz Poglavlja V (F) MKB-10.
Poglavlje V (F) MKB 10[uredi | uredi izvor]
Poglavlje V (F) MKB 10 se fokusira na „mentalne poremećaje i poremećaje ponašanja“ i sastoji se od 10 glavnih grupa:[9]
- F0: Organski poremećaji, uključujući simptomatske, mentalne poremećaje
- F1: Mentalni poremećaji i poremećaji ponašanja zbog upotrebe psihoaktivnih supstanci
- F2:'Podebljan tekst' Shizofrenija, šizotipni poremećaji i zablude
- F3: [afektivni] poremećaji raspoloženja
- F4: Neurotični, stresni i somatoformni poremećaji
- F5: Sindromi ponašanja povezani sa fiziološkim smetnjama i fizičkim faktorima
- F6: Poremećaji ličnosti i ponašanja kod odraslih osoba
- F7: Mentalna retardacija
- F8: Poremećaji psihološkog razvoja
- F9: Poremećaji u ponašanju i emocionalni poremećaji sa početkom koji se obično javljaju u detinjstvu i adolescenciji
Osim navedenog postoji i grupa „neutvrđenih mentalnih poremećaja“.
Unutar svake grupe postoje specifičnije potkategorije.
Svetska zdravstvena organizacija je od prvog objavljivanja MKB revidirala svoje klasifikacije u ovom odeljku kao deo razvoja MKB-11 klasifikacije (revizija do 2018. godine) kada je i osnovana „Međunarodna savetodavna grupa“ koja će to voditi.[10]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Kramer, M. et al. The ICD-9 classification of mental disorders: a review of its developments and contents. Acta psychiatrica scandinavica, 59:241-262 (1979). .
- ^ Sartorius, N. Classification: an international perspective. Psychiatric annals, 6: 22-35 (1976)
- ^ Jablensky, A. et al. Diagnosis and classification of mental disorders and alcohol- and drug-related problems: a research agenda for the 1980s. Psychological medicine, 13:907-921 (1983).
- ^ Mental disorders, alcohol- and drug-related problems: international perspectives on their diagnosis and classification. Amsterdam, Excerpta Medica, 1985 (International Congress Series, No. 669)
- ^ Robins, L. et al. The composite international diagnostic interview. Archives of general psychiatry, 45: 1069-1077 (1989).
- ^ Loranger, A.W. et al. The WHO/ADAMHA international pilot study of personality disorders: background and purpose. Journal of personality disorders, 5(3): 296-306 (1991).
- ^ 8.Lexicon of psychiatric and mental health terms. Vol. 1. Geneva, World Health Organization, 1989.
- ^ International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems. Tenth Revision. Vol. 1: Tabular list, 1992. Vol. 2: Instruction Manual, 1993. Vol. 3: Index (in press). Geneva, World Health Organization.
- ^ The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders (WHO, 1992): Clinical descriptions and diagnostic guidelines). " "Disorder" is not an exact term, but it is used here to imply the existence of a clinically recognizable set of symptoms or behaviour associated in most cases with distress and with interference with personal functions. Social deviance or conflict alone, without personal dysfunction, should not be included in mental disorder as defined here." (p.11)
- ^ „International Classification of Diseases (ICD)”. www.who.int (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-10-11.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines - World Health Organization (jezik: engleski)