Mihailo S. Petrović (novinar)
| Mihailo S. Petrović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. mart 1901. |
| Mesto rođenja | Brza Palanka, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 21. jun 1949. (48 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, FNRJ |
| Novinarski rad | |
| Novine | Politika |
Mihailo S. Petrović (Brza Palanka, 1. mart 1901 — Beograd, 21. jun 1949) bio je srpski novinar, urednik Politike, spoljnopolitički komentator i prvi posleratni predsednik Udruženja novinara NR Srbije.[1] Bio je ratni izveštač tokom građanskih ratova u Španiji, a tokom Drugog svetskog rata na Bi-Bi-Siju u Londonu pokrenuo je radio-emisiju Glas Jugoslavije. Objavio više knjiga i brošura istorijske i aktuelne političke sadržine.[2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Mihailo S. Petrović rođen je 1901. godine u Beloj Palanci.[1] Kao dečak je, tokom Prvog svetskog rata, 1915. godine s vojskom prešao Albaniju. Bio je među francuskim đacima, mladim ljudima koji su tada poslati na školovanje u Francusku i nastavio je školovanje na koledžu Šampolion u Fižaku,[a] gde je bio među boljim đacima. Njegov borio se na Solunskom frontu.
Još kao dečak počeo je da se bavi pisanjem. U njegovoj ostavštini sačuvani su dragoceni dokumenti, rukopisi, porodične fotografije i dnevnici. Posebno je potresan njegov dečački dnevnik sa povlačenja preko Albanije i školovanja u kom je, iz zahvalnosti, posvetio Francuskoj dirljive zapise i pesme. Dnevnik je pisao i na srpskom i na francuskom jeziku. Još tada, iako vrlo mlad, bio je precizan i savestan, pa je datume u dnevniku pisao i po starom i po novom kalendaru.[b]
Svoju novinarsku karijeru započeo je još kao student i novinarstvom se bavio do kraja života. Izveštavao je iz Španije tokom Španskog građanskog rata, bio dopisnik iz Pariza, tokom Drugog svetskog rata u Londonu je radio je u Direkciji za informativnu službu Jugoslovenske vlade u izbeglištvu i kao novinar Bi BI Sija. Posle rata vratio se u Jugoslaviju i na prvoj posleratnoj skupštini Srpskog novinarskog društva (Udruženja novinara NR Srbije, danas Udruženje novinara Srbije) 1945. godine izabran je za predsednika. Na toj funkciji ostao je sve do svoje iznenadne smrti, 21. juna 1949. godine.[4]
Bio je oženjen Radojkom Petrović, koja je takođe bila novinarka Politike i koja je pre rata osnovala žensku stranu ovog lista.[3]
Novinarska karijera[uredi | uredi izvor]
Svoju novinarsku karijeru Mihailo S. Petrović započeo je kao student u listovima Republika i Progres, a zatim mu je Jugoslovenska republikanska stranka poverila mesto glavnog urednika socijalno-politički časopisa tadašnje republikanske akademske omladine Buktinja. Godine 1924. godine počeo je da radi u Politici, gde je ostao sve do svoje smrti. Od 1945. bio je prvi posleratni predsednik Srpskog novinarskog društva.
Osim samim novinarstvom, bavio se i istorijom novinarstva, kao i novinarstvom kao profesijom. Držao je kurseve za mlađe kolege i predavanja za građanstvo, upozoravajući da u kapitalizmu o vestima i napisima u novinama ne odlučuje njihov glavni urednik, već direktor marketinga. Stalno je predlagao načine boljeg organizovanja rada novinara. Sačuvana su dva dopisa koja je tokom boravka u Londonu uputio predsedniku Jugoslovenske izbegličke vlade Slobodanu Jovanoviću. U svom londonskom dnevnik je beležio teškoće i pritiske, prepreke, spletke i zbrku ličnih interesa koji su često stavljani iznad državnih. Takođe je primećivao i kako je razjedinjena „jugoslovenska kolonija“ u Londonu bila lak plen i neprijateljske i savezničke propagande. Na njegovu inicijativu je 1949. godine pokrenut Bilten Udruženja novinara NR Srbije
[3] Kao predsednik Udruženja novinara Srbije na skupštinama je ukazivao na potrebu novinarskog obrazovanja i usavršavanja na svim redakcijskim poslovima. Na njegovu inicijativu je 1949. godine pokrenut Bilten Udruženja novinara NR Srbije.[1]
Karijera u listu Politika[uredi | uredi izvor]
Od prvih dana u Politici obavljao je mnoge novinarske zadatke, posebno za beogradsku stranu. Takođe je i autor čuvenih fotografija Beograda dvadesetih i tridesetih godina 20. veka, koje danas kruže internetom a da mnogi ne znaju da su njegove, mada su bile inspiracija za mnoge izložbe.[b]
Kao dopisnik ovog lista 1935. odlazi u Pariz, gde ga zatiče Drugi svetski rat. Iz Francuske se svakoga dana telefonom javljao svojoj redakciji sa novim informacijama, a čuvena pisma iz Pariza obogaćivao je detaljnijim tumačenjima značajnih događaja. Kada je rat u Evropi počeo, izveštavao je o požarima koji su se videli sa francuske obale dok je gorela Britanija od nemačkog bombardovanja, o potresnom bežanju francuskog stanovništva pred Nemcima i drugim prizorima. U međuvremenu je, tokom 1936. izveštavao iz Španskog građanskog rata.[1] Poznata su njegova izveštavanja iz Barselone i Madrida tokom avgusta i septembra 1936. godine, u kojima izražava simpatije za republikanske borce i saoseća sa španskim narodom.
Zbog okupacije Francuske Petrović se, preko Lisabona, prebacuje u London.[3]
Novinarski rad u Londonu[uredi | uredi izvor]
Došavši u London, Petrović je od decembra 1941. radio je u Direkciji za informativnu službu Jugoslovenske vlade u izbeglištvu. U Londonu razvija veliku novinarsku aktivnost. Zahvaljujući znanju engleskog i francuskog jezika na Bi Bi Siju je ustanovio radio-emisiju Glas Jugoslavije, koja se na radiju emitovala svake subote, u trajanju od deset minuta.
Kako Politika u okupiranoj Jugoslaviji nije izlazila, sa suprugom Radmilom[5] 1942. pokrenuo je list Londonska Politika. Međutim, kao urednik stavlja se na stranu partizanskog pokreta, usled čega je otpušten iz službe.[1] Sačuvana su dva broja ovih novina.[3]
Posleratni period[uredi | uredi izvor]
Po oslobođenju Petrović se vraća u zemlju i od 1944. radi kao urednik spoljnopolitičke rubrike Politike.[1]
Aktivnosti u Udruženju novinara Srbije[uredi | uredi izvor]
Tokom okupacije rad Udruženja novinara Srbije bio je obustavljen. Udruženje je obnovilo rad 29. aprila 1945. godine. Većina članova, njih više od 80 odsto, nije pripadalo Komunističkoj partiji, odnosno Savezu komunista. Za razliku od Udruženja književnika u kojem je postojao Aktiv pisaca–komunista, u Udruženju novinara Srbije nikada nije postojao nikakav ideološki organizovan oblik rada.[6]
Na prvoj posleratnoj skupštini, 1945. godine, Mihailo S. Petrović izabran je za predsednika Udruženja, a na sledeće četiri skupštine je potvrđivan u tom zvanju. Na skupštinama je ukazivao na potrebu novinarskog obrazovanja i usavršavanja na svim redakcijskim poslovima. Na njegovu inicijativu je 1949. godine pokrenut Bilten Udruženja novinara NR Srbije.[1]
Književni rad[uredi | uredi izvor]
Pisanjem je Mihailo S. Petrović počeo da se bavi još kao dečak. Kao veoma plodan autor je objavio više knjiga i brošura aktuelne političke i istorijske sadržine. Kako je umro iznenada, iza njega su ostali nedovršeni rukopisi. Udruženje novinara je 1951. godine objavilo nedovršeni rukopis „Ogled iz istorije štampe” (1951), planiran kao obimno delo kojim je želeo da okonča novinarski i pedagoški rad, a prijatelji su mu, takođe posmrtno, štampali nedovršeni rukopis „Oluja nad Francuskom” (1966) Njegove knjige o istoriji Beograda doživele su nekoliko reizdanja.[2]
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
- Beograd pre sto godina (1930, reizdanje 2021)
- Kako je postao Beograd (1931, reizdanja 1998, 2006, 2020)
- Revolucija u Španiji (1936)
- Francuske političke partije i Narodni front (1938)
- Londonska emigracija i borba naših naroda (1945)
- Ko čini međunarodnu reakciju (1947)
- Teškoće „zapadnih demokratija” (1947)
- Vatikan i imperijalistička politika zapadne reakcije (1947)
- Austrijsko pitanje (1948)
- Borba za oslobođenje Koruške (1948)
- Borbe starog Beograda (1951, posthumno, reizdanja 1998, 2021)
- Ogled iz istorije štampe (1951, posthumno, nedovršen rukopis)
- Oluja nad Francuskom : sudbonosni događaji koji su potresli i srušili Treću Republiku (1966, posthumno, nedovršen rukopis)[1]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Koledž je nazvan po čuvenom francuskom naučniku Žan Fransoa Šampolionu koji je rođen u ovom gradu
- ^ a b Dnevnici, fotografije, rukopisi i drugi dragoceni dokumenti danas se čuvaju u Ličnom fondu Mihaila S. Petrovića u Istorijskom arhivu Beograda.[3]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Petrović, Mihailo S. (2020). Kako je postao Beograd. Otrgnuto od zaborava. Beograd: Portalibris; CET. ISBN 978-86-7818-542-7.
- Petrović, Mihailo S. (2021). Beograd pre sto godina. Otrgnuto od zaborava. Beograd: Portalibris; CET. ISBN 978-86-7818-600-4.
- Petrović, Mihailo S. (2021). Borbe starog Beograda. Otrgnuto od zaborava. Beograd: Portalibris; CET. ISBN 978-86-7818-553-3.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž „Predsednici od 1945. do 1972. godine”. UNS. Pristupljeno 2024-07-17.
- ^ a b „Mihailo S. Petrović”. Portalibris knjižara. Pristupljeno 2024-07-17.
- ^ a b v g d Zupanc, Jelica (2019-05-31). „Žurnalista koga je i Politika zaboravila - Lični stavovi - Dnevni list Danas”. Dnevni list Danas. Pristupljeno 2024-07-17.
- ^ Karanović, Vojislav (2024-04-18). „“Beograd pre sto godina“ (emisija Kod dva bela goluba)”. RTS :: Radio Beograd 1. Pristupljeno 2024-07-17.
- ^ „Vremeplov (21. jun 2018)”. RTS :: Društvo. 2018-06-21. Pristupljeno 2024-07-17.
- ^ „Istorijat”. UNS. Pristupljeno 2024-07-17.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Od Kelta do Rimljana, KAKO JE NASTAO BEOGRAD: Uzbudljiva priča o najranijoj istoriji naše prestonice (1. DEO)”. Blic.rs. 2022-02-12. Pristupljeno 2024-07-17.
- „Od "Zlog grada" do "Belagrava" ili KAKO SU KRSTAŠI PROŠLI KROZ ZEMUN I BEOGRAD Zanimljivi istorijski podaci o prestonici koji ostavljaju bez teksta (2. deo)”. Blic.rs. 2022-02-19. Pristupljeno 2024-07-17.