Mornaričko groblje u Puli

Jedan od ulaza na austrougarsko Mornaričko groblje u Puli

Mornaričko groblje u Puli (nem. K.u.k Marinefriedhof) je spomen groblje koje se nalazi na poluostrvu Stoja. Jedno je od najvećih vojnih grobalja u Evropi.

Ovo austrougarsko groblje otvoreno je 1862. godine, a za njegovo uređenje Ministarstvo mornarice je kupilo četiri hiljade kvadratnih metara zemlje. Danas se groblje rasprostire na više od 22 hiljade kvadratnih metara, a na njemu je prema dostupnim podacima sahranjeno oko 150.000 ljudi. Groblje je uređeno i obnovljeno 1990. godine uz pomoć austrijskog Crnog krsta i Nemačkog narodnog saveza za brigu o ratnim grobovima. Tu je sahranjeno 12 austrougarskih, jedan turski admiral, tristotinak italijanskih i nemačkih vojnika, žrtve brodske nesreće Baron Gautsch i posade ratnih brodova Szent Istvan i Viribus Unitis. Groblje je uvršteno u popis spomenika pod zaštitom Haške konvencije.

Zahvaljujući akciji austrijskog Crnog krsta koji se brine o brojnim vojnim grobljima na prostoru nekadašnjega carstva, u obnovu i uređenje Mornaričkog groblja u Puli uloženo je dva miliona maraka. Povodom završetka njegove obnove 3. maja 1997. u bivšem Mornaričkom kazinu, koga su svojim prilozima sufinansirali austrougarski vojnici, održan je nakon 1914. prvi mornarički bal.

Na spoljnjem zidu crkvice sv. Nikole na Mornaričkom groblju nalazila se spomen-ploča Janku Vukoviću-Podkapelskom koji je po sopstvenom izboru potonuo zajedno sa brodom SMS Viribus Unitis 1. novembra 1918. godine. Danas se spomen-ploča nalazi u Vojnom muzeju u Beču, dok je u Puli postavljena replika u mramoru nepotpunog sadržaja s izvorne ploče. Na spomen-ploči je naveden čin linijskog kapetana, iako je Podkapelski poginuo s činom kontraadmirala kojeg mu je u ime Narodnog vijeća SHS dodijelio Ante Tresić Pavičić, no Jankova udovica taj čin nikad nije priznala.

Na groblju je i grob Srbina Stanislava pl. Budisavljevića (1839—1907), komandanta austrougarske ratne mornarice. Epitaf je na nemačkom jeziku ali je grob, za razliku od većine ostalih grobova, po pravoslavnom običaju, okrenut ka istoku.