Novac u vreme Konstantina Velikog
.jpg)
Novac u vreme Konstantina Velikog zahvaljujući velikoj intuitivnoj mudrosti kojom je ovaj vladar obeležio granice buduće države i osnovao Konstanipolj, imao je poseban značaj u ozakonjenoj i velikoj reformi rimskog monetarnog sistema, koja je po prvi put bila osnova privrednog prosperiteta na kome se i u kasnijem periodu zasnivala politička snaga, sjaj i veličina hiljadugodišnje Vizantije.
Preduslovi[uredi | uredi izvor]
Iz istorije Rimskog carstva poznato je da je u periodu od 306. do 324. godine Konstantin Veliki ( 27. februar 272, — 22. maja 337, Nikomedija) pobedio i uklonio sve svoje savladare i potencijalne pretendentena na carski presto. Potom, je izgradio novu prestonicu Konstantinopolj 330. godne.
Tokom njegove vladavine (324—337) na zapadu su uspešno vođeni ratovi protiv Franaka, a na Dunavu protiv Gota.
Nakon što je Konstantin Veliki 335. godine Carstvo podelio svojim sinovima, budućim naslednicima, umro je dve godine kasnije 337. godine u Nikomediji u toku priprema za rat sa Persijom.[1][2]
Kovanje novca[uredi | uredi izvor]
- Od 306. do 307. godine
Konstantin Veliki je još u vreme dok je bio cazar (od 306. do 307. godine) kovao nominale, uvedene Dioklecijanovom reformom, kao i neke starije komade. Iz tog vremena potiču:[3]
- aureus,
- argenteus,
- ½ argenteusa,
- bakarne folise i polufolise,
- bakarni denarius i kvinarius.
Među ređe komade u ovoj grupi kovanica ubrajaju se aureus i folis koji su kovani posle Severove smrti, u periodu od 308. do 309.[3]
- Od 309. do 312. godine
Od 309 godine Konstantin Veliki kuje zlatni novac kao car (augustus), na što ukazuje natpis na aversu. Pored ovih kovanica Konstantin Veliki nastavlja i sa kovanjem ranijih nominala aureusa i zlatnog kvinariusa, ali uvodi i kovanje novi zlatnika solida (vrednosti 1/72 rimske funte (livre čistog zlata) i težine 4,54 grama (kasnije 4,48)).[3]
Pored solida Konstantin Veliki kuje i zlatni semisis težine 2,27 grama (polovina solida) i tremisis težine 1,51 gram (trećina solida).[3]
Do 312. godine kovan je samo stari srebrni nominal poluargenteus, a od novih nominala kovan je:
- laki miliarens težine 4,54 grama (1/72 rimske funtesrebra),
- teži miliarens od 5,45 grama (1/60 rimske funte srebra)
- nominal od 3 miliarensa težine 13,50 grama
- selikvu težine 2,24 grama(1/24 solida).
Bakarni folis kao nominalu uveo je Dioklecijan, a sa njegovim kovanjem nastavio je i Konstantin. On je u početku težio 11,23 grama. Ovaj novac je postepeno gubio na težini da bi pri kraju vladavine Konstantina Velikog njegova težina bila 1,51 gram, tzv. nominal AE4.[3]
- Od 312. godine
Nakon pobede nad Maksencijem 312. godine, Konstantin i Licinije I redukuju folis na veličinu od 18–20 mm, pa se ovaj tip kovanive u literaturi naziva AE3. Dalje njegovo reduciranje izvršio je Konstantin 336. godine kovanjem tipa kovanice poznatog kao AE4 ispod 17 mm.[4]
Kao varijanta koja nasleđuje folis, javlja se oblik novca poznat kao AE¾, čija je nominala veličina od 17–18 mm, a karakteriše je natpis na reversu novca GLORIA EXERCITUS Ova kovanica kako kod kod Konstantina Velikog tako i kod njegovih naslednika, Delmatija, Konstantina mlađeg, Konstanca i Konstancija, bila je uobičajena moneta za vreme njihove vladavine.[5]
- Od 337. godine (nakon smrti Konstantina )
Nakon smrti KOnstantina Velikog njemu u čast od 337. do 346. godine kuju se i komemorativni bakarni komadi tipa AE4 i AE¾ sa natpisima VRBS ROMA ili CONSTAN-TINOPOLIS (Jones 1964: 112–116; Kent 1981: 2–8; Stojković 1991: 1–31).
Motivi na novcu Konstantina Velikog[uredi | uredi izvor]
Na novcu Konstantina Velikog car je najčešće predstavljen na aversu, sa dijademom oko glave ili sa šlemom na glavi.[4]
Kovnice novca u vreme Konstantina Velikog[uredi | uredi izvor]
Novac sa likom Konstantina Velikog kovao se u sledećim kovnicama Rimskog carstva:[4]
|
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Barnes, Timothy, Te new empire Of Diocletian and Constantine,London: Harvard university press Cambridge, Massachusetts, and London: 1982 str.8–45
- ^ Kent, J. P. C. The Roman Imperial Coinage, The family of Constan-tine I A.D. 337–364, Vol.VIII, London: British Museum, 1981: 8–45
- ^ a b v g d Gligor Samardžić: Kosovo i Metohija kroz numizmatičke nalaze u prvoj polovini 4. veka, U: Kosovo i Metohija u civilizacijskim tokovima, str.43 UDK 904:737.1”672(497.115)
- ^ a b v Gligor Samardžić: Kosovo i Metohija kroz numizmatičke nalaze u prvoj polovini 4. veka, U: Kosovo i Metohija u civilizacijskim tokovima, str.44. UDK 904:737.1”672(497.115)
- ^ „Ancient Rome Gloria Exercitus Bronze Coinage 330AD to 340AD”. CoinQuest.com. Pristupljeno 9. 2. 2020.
- ^ Jones, A. H. M, The later Roman empire 284–602, Vol. I, Oxford:Basil blackwell Oxford, 1964: 112–116.
- ^ Kent, J. P. C. The Roman Imperial Coinage, The family of Constan-tine I A.D. 337–364, Vol.VIII, London: British Museum, 1981: 2–8.