Opus sektile
Opus sektile (lat. opus — опус, рад и sectile — сектиле, резање) jedna je od tehnika u mozaičkoj umetnosti, koja je bila široko rasprostranjena u Rimskom carstvu, za ukrašavanje zidova i podova vila i palata.[1] Tehnika sektile zasnivala se na ugradnji tankih obojenih pločica različitih materijala i geometrijskih obliika, kojim je na zidovima i podovima palata formirana slika ili neka bordura.[2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Ova izvorno istočnjačka tehnika, nastala oko 3000. pre nove ere, nakon osvajačkih pohoda Rimskog carstva, brzo se proširila po Rimu početkom 1 veka. Potom se koristitila širom zapada za vreme trajanja Rimskog carstva, a zatim nastavila da se primenjuje, na istoku, u vizantijskim bazilikama, i mnogo kasnije u srednjem veku i renesansi u Italiji.[3] Prvi mozaici u opus sektile prvi put su se pojavio u Rimu u vreme Rimske republike u 1.veku p.n.e., kao trotoaru sa jednostavnim geometrijskim i floralnim motivima. Od 1. veka oni su poprimili izgled malih slika, koje su redovno korišćene za ugrađavanje u podove i zidova velelepnih palata.[2]
Opšta razmatranja[uredi | uredi izvor]
Mozaik izrađivan u tehnici sektile (lat. opus sectile) činili su skladni crteži napravljeni sa većim kamenjem različitih veličina, uz maksimalno korišćenje teksture i boje primenjenog materjala i štednju skupog obojenog kamena. Tehnika se zasnivala na isecanju ploča mermera različitih boja od kojih je sastavljana geometrijska figure, životinje ili čoveka. Ovaj rad sličan je sa intarzijama.
Ovim stilom mozaika ukrašavane su najreprezentativniji prostori u palatama, u kojima su od tankih ploča prirodnog kamena, izrađivane veličanstvene raznobojne i autentične predtsav u mozaiku, kao da ih stvorila sama priroda.
Tehnika izrade i materijali[uredi | uredi izvor]
Za rad u tehniici sektila različiti materijali isecani su na tanke elemente, a zatim polirani i ugrađivani u panele. Ova tehnika razlikuje se od mozaičkih tehnika u kojima su pojedini komadi jednakog oblika, a po veličini mnogo manji od onih koje se koriste u opusu sektile.
Opus sektile izvodio se od raznih materijala, npr. mermera, sedefa (bisera), stakla, različiti krečnjačkih škriljaca, vulkanskog kamenja ili keramike. Sa upotrebom skupocenih i uvoznih materijala porasla je i cena, tako da se mozaik upotrebljavao samo za javne zgrade i kuće bogataša.
.JPG)
Najbolji primerci ovog rada sačuvani su u Rimu u Apolonovoj palati i Palati Flavio, Bazilika Junius Basus...
Opus sektile sa livenim staklenim pločicama[uredi | uredi izvor]
Posebna varijanta opus sektile bila je ona sa livenim staklim pločicama, poznatijim kao „arhitektonsko staklo.”
Materijal za izradu mozaika u ovoj tehnici sektile, umesto tankih pločica od mermera ili drugog materijala, bio je zamenjen staklenom masom, koja u slučaju potrebe premazivana ili bojena po ugledu na dečije klikera.
Jedan od primer mozaika u tehnici sektile sa livenim staklom predstavlja mozaik iz Italije u objektu „Villa di Lucio Vero all'Acqua Traversa”, Evangeliste Đenara Džordža iz 4. veka, sa oko 30.000 staklenih pločica.
Opus sektile u periodu renesanse[uredi | uredi izvor]
Opus sektile stekao je veliku sofisticiranost u periodu renesanse, kada su izrađivane monumentalne kompozicije od umetaka od mermera umetak u italijanskim crkvama. Ova umetnost vrhunac je dostigla u crkvama u Firenci u 17. veka, u kojima su veliki komadi visoko obojenog kamena precizno spojeni formirajući umetničko delo koje je po svom izgledu mogle da konkuriše umetničkoj sliicia u njihov realizam. Geometrijski forma tehnike sektile nastavila je da bude glavni oblik podne dekoracije u italijanskim crkvama širom Srednjeg veka i renesanse.[2]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ James, Liz. Opus sectile. Grove Art Online. Oxford University Press.
- ^ a b v „Opus sectile”. Encyclopædia Britannica, 1998. Pristupljeno 1. 4. 2017.
- ^ Rita Venturini, I colori del sacro-Tarsie di marmi e pietre dure negli altari dell'alto mantovano 1680-1750, Fotografie di Massimo Telò, Mantova, 1997
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Katherine M.D. Dunbabin, The Victorious Charioteer on Mosaics and Related Monuments, American Journal of Archaeology 86.1 (1982), p. 71.
