Preuzimanje ispunjenja

Preuzimanje ispunjenja je ugovor koji zaključuju dužnik i treće lice (preuzimalac), kojim se treći obavezuje dužniku da će ispuniti njegovu obavezu prema poveriocu. Preuzimalac ima obavezu samo prema dužniku.

Ovaj ugovor ne proizvodi pravno dejstvo prema poveriocu. Poverilac ima pravo da zahteva isplatu duga samo od dužnika, nema nikakva prava prema trećem licu. Kod preuzimanja ispunjenja nema promene u ličnosti dužnika.

Pravno dejstvo preuzimanja ispunjenja:

Ovaj ugovor proizvodi pravno dejstvo samo između dužnika i preuzimaoca.

Preuzimalac se obavezuje prema dužniku da će ispuniti njegovu obavezu prema poveriocu i zbog toga pruzimalac odgovara dužniku ako blagovremeno ne ispuni obavezu prema poveriocu, te ovaj zatraži ispunjenje od dužnika.

Odgovornost preuzimaoca dužniku odnosi se na narasle troškove, kamate, troškove spora. Obim odgovornosti trećeg lica uređuje se na osnovu sadržaja ugovora o preuzimanju ispunjenja, a u odsustvu ugovornih klauzula, na osnovu opštih pravila.

Načelno, poverilac može ali ne mora da primi ispunjenje od nekog trećeg lica. Postoje i slučajevi kada poverilac mora da primi ispunjenje:

1. Ukoliko treće lice ima neki pravni interes zbog kojeg hoće dug isplatiti, poverilac je dužan da primi ispunjenje čak i ako se dužnik tome protivi:

a. slučaj kad jemac hoće da isplati dug

b. slučaj kad sopstvenik založene stvari hoće da isplati dug

2. Kod preuzimanja ispunjenja (uz saglasnost dužnika). Ovo slučaj kad je neko lice zaključilo s dužnikom ugovor o preuzimanju ispunjenja, dakle saglasnost dužnika logično postoji jer je i sklopljen ugovor o preuzimanju ispunjenja. Poverilac je dakle dužan primiti ispunjenje kad god se dužnik s tim saglasi. Izuzimaju se oni slučajevi kada je dužnik prema ugovoru ili prirodi obaveze dužan da obavezu ispuni lično (npr. intuitu personae ugovori).

Pored glavnog slučaja, odnosno, ugovora o preuzimanju ispunjenja, postoji mogućnost da do preuzimanja isplate dođe i konverzijom ugovora o preuzimanju duga. Preuzimanje duga se konvertuje u preuzimanje ispunjenja ako poverilac odbije da da pristanak. Tada preuzimanje duga proizvodi pravna dejstva preuzimanja ispunjenja. Ovo važi i za period dok se čeka da poverilac da pristanak.

Kod preuzimanja duga menja ličnost dužnika a kod preuzimanja ispunjenja dužnik ostaje isti. Zatim, za preuzimanje duga neophodan je pristanak poverioca a za preuzimanje ispunjenja pristanak se ne traži. Kod preuzimanja duga preuzimalac stupa na mesto ranijeg dužnika i on se oslobađa obaveze a kod preuzimanja ispunjenja te pojave nema.

Literatura

1. Jakov Radišić: Obligaciono pravo, Beograd 2004