Protivteroristička jedinica

Protivteroristička jedinica
Protivteroristička jedinica
	Amblem Protivterorističke jedinice.
Ukidanje	2016. (Spajanje sa SAJ-om)
Zemlja	Srbija
Formacija	7. mart 2003.
Ogranak	MUP Srbije
Veličina	215 (2012)
Insignije
	Zastava Protivterorističke jedinice.

Protivteroristička jedinica skraćeno PTJ je bila moderna, visokoprofesionalna i veoma poštovana jedinica za specijalne namene srpskog Ministarstva unutrašnjih poslova. Nakon spajanja sa SAJ-em, prestala je da postoji 2016.

O jedinici[uredi | uredi izvor]

PTJ formiran je godine 2003, nekoliko nedelja nakon što je rasformirana elitna Jedinica za specijalne operacije Resora državne bezbednosti Republike Srbije.

U sastav nove jedinice ušao je veći broj pripadnika JSO, deo pripadnika rasformiranog prištinskog SAJ-a, kao i određen broj pripadnika Specijalističkih četa Žandarmerije.

Jedinica je prvobitno bila sastavni deo srpske Žandarmerije, ali od samog početka sa drugačijom obukom, opremom, ali i nadležnošću. Znatno manji broj operativaca, omogućio je specijalizovanje jedinice za izvršavanje najsloženijih zadataka, kao što su krizne situacije sa primesama domaćeg, ili međunarodnog terorizma, rešavanje talačkih situacija, borbu protiv organizovanog kriminaliteta, obezbeđivanje vitalnih objekata ili važnih ličnosti itd.

Godine 2005. jedinica dobija nov oficirski kadar, a iste godine na mesto komandanta dolazi i pukovnik Goran Dragović. Aprila 2007. Jedinica odlukom tadašnje Vlade dobija status samostalne jedinice u okviru srpskog MUP - a, što znatno utiče na njen razvoj i napredak.

Od 2008. godine pripadnici PTJ obezbeđuju i najboljeg tenisera sveta, Novaka Đokovića, a od 2012. godine "grifoni" brinu o bezbednosti predsednika Republike Srbije, gospodina Tomislava Nikolića.

Njen status po važećoj sistematizaciji podrazumeva, između ostalog, poseban mehanizam potreban za angažovanje jedinice. Jedinica može biti angažovana samo po mehanizmu "dvostrukog ključa": predlog direktora Policije mora odobriti ministar unutrašnjih poslova.

PTJ jeste jedina policijska jedinica u kojoj se svakog jutra, pre početka dnevnih aktivnosti vrši pozdrav i podizanje srpske zastave.

Snagu jedinice, pored odličnog kadra, uvećava i njena izuzetna mobilnost: PTJ je sposoban da u roku od 24 sata izvodi dejstva na celoj teritoriji Republike Srbije, čak i na više mesta istovremeno, po potrebi. O ovome svedoči i obimna akcija hapšenja osumnjičenih lica za carinske malverzacije koja je istovremeno izvedena u osam gradova Srbije.

Iako mnogi ne prave razliku između PTJ i SAJ, ona ipak postoji. U teoriji se termin "protivterorizam" odnosi na preventivna dejstva, dejstva kojim se sprečava izvršenje terorističkih radnji i nastanak štetnih posledica. Termin "antiterorizam" odnosi se na represiju, tj. na radnje koje se preduzimaju nakon izvršenja terorističkog akta, u cilju saniranja štetnih posledica. Dodatno, PTJ je jedinica koja akcenat svoje obuke stavlja na dejstva u ruralnim, dok je SAJ orijentisan na urbane uslove, iako i jedni i drugi imaju potpunu obuku.

Slava jedinice[uredi | uredi izvor]

Kao i svaka druga jedinica MUP - a, tako i PTJ ima svoju slavu, Đurđevdan, koji se proslavlja 6. maja. Specifično za PTJ jeste da slavu proslavlja dan kasnije, 7. maja, kada je ujedno i dan jedinice. Tom prilikom se u bazi u blizini Barajeva priređuje svečanost, a po pravilu se održava i pokazna vežba.

Ustrojstvo[uredi | uredi izvor]

Jedinica ima zasebnu komandu, a operativci su podeljeni u četiri tima. Prva dva specijalizovana su za rešavanje kriznih situacija u urbanom okruženju, treći deluje u ruralnim uslovima. Četvrti tim je specijalizovan za obezbeđivanje ličnosti i objekata od visokog značaja, kao i za vatrenu podršku ostalim timovima. U okviru svakog tima postoje po tri interventne grupe, a četvrta grupa u svakom timu je specijalistička (sastavljena od ronilaca, alpinista, vodiča službenih pasa, KDZ i MES stručnjaka). Prva tri tima u svom sastavu imaju i snajperske grupe i medicinsko osoblje.

PTJ je oformio i grupu za bezbednost i zakonitost, grupu za vezu, grupu za operacije, grupu za nastavu, grupu za logistiku i grupu za upade u laboratorije droge i bioloških agenasa.

Obeležje Jedinice[uredi | uredi izvor]

Obeležje Jedinice jeste mitsko biće grifon, sa mačem okrenutim nadole i štitom. Grifon u srpskoj tradiciji simboliše borca za pravdu i jakog zaštitnika. Može se videti u srpskim manastirima Dečanima, Ravanici i Studenici.

U slučaju ratnog stanja, amblem jedinice se menja: spušteni mač grifona diže se nagore.

Prijem kandidata[uredi | uredi izvor]

Prijem u jedinicu uslovljen je opštim i posebnim uslovima.

Opšti se odnose na to da Jedinica otvori konkurs, da kandidat mora biti državljanin Republike Srbije, da je pripadnik MUP-a bar tri godine sa najmanje vrlodobrom godišnjom ocenom, da se protiv njega ne vodi krivični postupak i da nije krivično osuđivan.

Posebni uslovi se odnose na to da kandidat poseduje vozačku dozvolu najmanje "B" kategorije, da poseduje važeće lekarsko uverenje.

Poznavanje borilačkih veština i rukovanje vatrenim oružjem jesu bitne stavke, jer mogu veštijim kandidatima obezbediti prednost u odnosu na druge, u vidu boljih ocena. Selektivna obuka se sastoji iz tri faze. Pre početka selekcije, kandidati po pravilu popunjavaju jednu vrstu upitnika i obavljaju razgovor sa instruktorima, psihologom i komandantom. Cilj ove procedure jeste da se već na početku stekne utisak da li kandidat ima potencijala za ulazak. Jedna specifičnost koja je prisutna tokom cele selektivne obuke jeste što se obraćanje kandidatima vrši prozivanjem brojeva, tj. svaki kandidat se odaziva na redni broj koji mu je dodeljen.

Prva faza se odnosi na niz psiho - fizičkih provera, u trajanju od četiri dana.

Druga faza predstavlja selektivnu obuku, tj. dril, koja traje oko 45 dana i ima za cilj testiranje fizičke snage i volje, ali i reakcije kandidata na razne stresne situacije koje im vrlo kreativni instruktori priređuju.

Poslednja, treća faza je osnovna obuka i ona je takođe selektivne prirode. Traje šest meseci i za to vreme kandidati savladavaju rukovanje opremom koju Jedinica poseduje i pravila koja važe unutar nje. Ovaj deo obuke treba da pokaže kojem od četiri postojeća tima kandidat najviše odgovara. Nakon uspešne obuke, kandidat dobija rešenje o zaposlenju u okviru PTJ. U narednom periodu njegove kolege će mu dati nadimak kojim će ga oslovljavati, umesto pređašnjih rednih brojeva.

Specijalistička obuka[uredi | uredi izvor]

Nakon uspešne osnovne, kreće specijalistička obuka. Ono što je karakteristično za ovu vrstu obuke jeste što neprekidno traje: pripadnik se usavršava sve vreme dok je aktivan u Jedinici. Ovo podrazumeva svakodnevne treninge u teretani, streljani, borilištu, na poligonu, ali i pohađanje specijalističkih kurseva poput alpinizma, snajperizma, ronjenja, obezbeđivanja VIP osoba, kurseva za vodiče službenih pasa itd. Rezultati se konstantno prate i utiču na formiranje godišnje ocene svakog pripadnika od koje zavisi njegov napredak u okviru same jedinice.

Karakteristično za bazu u Lipovici jeste postojanje takozvane taktičke kuće koja u stvari predstavlja skup povezanih prostorija, koje simuliraju zatvorene objekte. Zidovi su pokretni, što znači da se raspored prostorija može menjati. Kuća je potpuno pokrivena video kamerama i brojnim senzorima i služi za uvežbavanje upada u zatvorene prostorije. Takođe, same prostorije se mogu potpuno zamračiti. Od izuzetnog značaja jesu i senzori koji se ovom prilikom stavljaju pripadnicima i mere im promene u telesnoj temperaturi, radu srca i slično, a sve u cilju merenja stresa pripadnika tokom upada.

Obuka se odvija kako u samoj bazi, tako i po centrima za obuku na teritoriji cele države. PTJ ima nastavne centre za obuku u Kuli, Petrovom selu i na Goču. Takođe, obuka se izvodi i van granica zemlje, kroz zajedničke vežbe i mirovne misije sa stranim jedinicama (na Haitiju, u Liberiji itd).