Razgovor:Niška tvrđava/Arhiva 1

Arhiva 1

Arhiva 2

Nelogičnost

Na početku istorijata Niške tvrđave stoji rečenica;

Današnje utvrđenje je artiljerijskog tipa i podigle su ga Osmanlije u periodu od 1719. do 1723. godine

A u daljem tekstu rečenica;

Tokom svoje istorije, nalazila se u posedu mnogih država, počevši od Rimljana čiji se car Konstantin rodio nedaleko od današnjeg Niša, preko Stefana Nemanje koji je u njoj neko vreme držao svoju prestonicu krajem XII veka do Osmanlija koje su je zauzele 1395. godine.

Ako je tvrđava izgrađene 1723, da li je mogla biti u posedu Rimljana i Stefana Nemanje?--mile (razgovor) 17:27, 4. jun 2010. (CEST)

Ono što se danas vidi,podignuto je u tom periodu na mestu starijeg utvrđenja,koje je uprethodnim epohama pripadalo raznim narodima,a početak utvrđenja na mestu današnje tvrđave,datira iz rimskog doba (ako se ne varam) i od tada postoji neka vrsta kontinuiteta utvrđenja na tom prostoru.Nije tokom celog perioda od par milenijuma sve vreme bila aktivna kao utvrđenje,ali nikada nije uništavana do balčaka i uvek je novi početak (posle nekog rušenja) nastavljan na starim ostacima.Slična je situvacija i sa Beogradskom tvrđavom.Na obe su i danas vidljivi ostaci svih epoha koje su prošle,a sigurno bi se unutar današnjih bedema mogli naći srednjevekovni,pa čak i rimski bedemi,kao kod Beogradske tvrđave.

Po meni tu nema ničeg nelogičnog,ali bi možda trebalo to bolje i lepše preformulisati. Crni Bombarder!!! (†) 21:39, 4. jun 2010. (CEST)

Istorijski gledano to je sve u redu ( i ja kao stari Nišlija znam još mnogo više detalja) ali deo o istorijatu mora da poštuje određen hronološki redosled izlaganja, jer u protivnom stvara određene nelogičnosti kod neupućenog čitaoca, pa i sam si zaključio;

...ali bi možda trebalo to bolje i lepše preformulisati...

--mile (razgovor) 00:34, 5. jun 2010. (CEST)

tekst

Dobro očuvane bedeme Niške tvrđave izgradili su Turci početkom XVIII veka. Sultanovom poveljom od 19. februara 1719. odlučeno je da se u Nišu izgradi jaka tvrđava. U proleće iste godine otpočeli su radovi po projektu glavnog arhitekte Mehmed age i njegovog brata Mustafa age, glavnog organizatora radova. Prve godine gradnje, 1719. godine, angažovao je više desetina hiljada spahija iz deset sandžaka Rumelijskog beglerbegluka, a 1722. g. iz 14 sandžaka. Poslednje godine gradnje bedema, 1723, dovedeno je 40 majstora kamenorezaca iz Carigrada, a bedem je zidalo 400 zidara. Završetak radova obeležen je svečanostima i postavljanjem ploče sa zapisom na Stambol kapiji, juna 1723. godine.

Tvrđava je poligonalnog oblika sa sedam nejednakih strana i osam bastiona. Dužiia bedema je 2.100 m, visina 8 m, a prosečna širina zida 3 m. Ukupna površina kamenih blokova, uzidanih u bedem tvrđave, iznosi 321.328 m2 (422.800 aršina2). Sa površinom od preko 22 hektara, Niška tvrđava je, zajedno sa beogradskom, predstavljala najsnažnije tursko utvrđenje u graničnim oblastima Carstva.

Turska tvrđava je izgrađena na ostacima antičkog i sred-njovekovnog utvrđenja. U antičkom periodu niško utvrđenje se pominje kao snažan kastrum, za koji rimski istoričar IV veka, Amijan Marcelin, tvrdi da je "više puta opsedan, ali se nikada nije predao niti bi osvojen". Rimska tvrđava od kamena sagrađena je verovatno oko polovine II veka, kada je u Nišu bila smeštena Prva kohorta Dardanaca. Sredinom II veka Niš se prvi put po-minje u izvorima. U Geografiji Klaudija Ptolomeja, Niš je za-pisan među četiri najveća grada Dardanije. Na prelazu iz II u III vek Niš dobija status municipija-samoupravnog grada. UIV veku Niš je stecište rimskih careva. Ovde je rođen car Konstantin Veliki (306-337), za koga anonimni pisac kaže da je "ovaj grad veličanstveno ukrasio", na Medijani podigao svoj "dvor", a tvrđavu dogradio. U Nišu borave 340 godine i Konstantinovi sinovi - Konstans i Konstancije. Ovde je 350. g. abdicirao uzurpator Vetranion, a 361. duže boravi car Julijan. I konačno, 365. godine, u Medijani borave braća Valentijan i Valens. Ovaj dobro utvrđeni rimski grad, prema Priskovom zapisu, do temelja su porušili Huni 441/442.godine.

Rimsku tvrđavu obnovio je posle 530. g. vizantijski car Justinijan I (537-565). Istoričar Prokopije kaže da Justinijan Niš "utvrdi i učini neosvojivim za neprijatelja". Obnovljeno niško utvrđenje je već 550. g. bilo prvi put na udaru Slovena. Njihovi prodori ka Solunu i Carigradu, preko Niša, zabeleženi su 578, 579, 584, 586. i 587. godine.

Sloveni su osvojili Niš oko 615. godine. Opustošen i većim delom napušten od romejskog stanovništva, Niš je prepušten Slovenima. Time započinje srednjovekovno razdoblje grada. A već u X veku niško utvrđenje poprima sve karakteristike srednjovekovne tvrđave.

Tokom XI veka Niš i njegovo utvrđenje se više puta pominje u izvorima. U povelji vizantijskog cara Vasilija II Ohridskoj arhiepiskopiji 1020. g. zapisana je i Niška episkopija. U leto 1040, za vreme ustanka Petra Odeljana protiv vizantijske vlasti, Niška tvrđava je neko vreme bila u vlasti ustanika. Horde Pečenjega su od 1048. do 1050. i 1080.G. opsedale Nišku tvrđavu i pljačkale okolinu. U leto 1072. ugarski kralj Solomon osvaja Niš i odnosi ruku sv. Prokopija, a septembra ustanička vojska osvaja grad i boravi u njemu do decembra 1072. Kada su 1096. g. krstaši prvo pohoda prošli kroz Niš, opisuju da je bio bolje utvrđen od Beograda i da je opasan "jakim zidinama i kulama".

Prvi pisani izvor o obnovi srednjovekovne Niške tvrđave potiče iz 1165. godine, kada vizantijski istoričar Honijat navodi da je car Manojlo I Komnin (1143-1180) "i sam Niš okružio zidovima". Srpski izvori beleže da je veliki župan Stevan Ne-manja prodro 1183. u "slavni grad Niš" i do temelja ga porušio, a 1186. g. osvojio ga je od Vizantije i obnovio, primivši u Nišu 1189. nemačkog cara Fridriha I Barbarosu. Vizantija ga ponovo osvaja 1190.G. Srpski kralj Stefan Prvovenčani pominje se u Nišu od 1214. do 1215. g. Posle toga, kroz čitav XIII vek, u izvorima nema pomena o gradu, verovatno je bio pod vlašću Bugara.

Posle bitke kod Velbužda 1330. g, kada je Stefan Dečanski potukao bugarskog cara Mihajla Šišmana, Niš je ponovo ušao u sastav Srbije. U doba kneza Lazara (1371-1389) Niška tvrđavaje bila obnovljena, a 1386. Niš su prvi put osvojili Turci, a Tvrđavu razorili. U doba srpske despotovine, od 1402-1427, despot Stevan Lazarević je osvojio Niš i obnovio Tvrđavu. Bila je to poslednja obnova srednjevekovnog niškog utvrđenja, pošto je Niš 1428. g. konačno potpao pod tursku vlast. Na samom početku turske vlasti - Niška tvrđava je dva puta stradala. Novembra 1443. g. udružena srpsko-ugarska vojska, predvođena despotom srpskim - Đurđem Brankovićem i Jankom Hunjadijem, oslobodila je Niš i prodrla do Sofije, a u povratku, januara 1444.g., ponovo je prošla kroz Niš. Despot Đurađ i Hunjadi su 1454. ponovo prodrli do Niša, rušeći ga i paleći.

Turci nisu obnavljali srednjovekovnu tvrđavu. Austrijanci su, osvojivši Niš 1690.g., na ostacima srednjovekovnog utvrđenja sagradili dva jaka bastiona. Tokom poslednje decenije XVII veka, Turci su na nekoliko mesta samo ojačali bedem. Tek gubitkom Beograda 1717, u Austro-turskom ratu i premeštanjem vojnog i upravnog sedišta u Niš, Turci su 1718.g. izgradili, za samo godinu dana, zemljano utvrđenje Hisar. Bilo je većih dimenzija od današnje Tvrđave i imalo je izgled trougla, obuhvatajući i Beograd mahalu. Zemljani bedem Hisara posedovao je sedam bastiona, a duž bedema rov, širine 3,50 m, napunjen vodom iz Nišave. U Hisar se ulazilo na tri kapije. Izgled Hisara je sačuvan na tz. Italijanskom planu iz 1719. godine. Bedemi današnje Tvrđave izgrađeni su od februara 1719. do juna 1723. godine.

Niška tvrđava je zaštićena zakonom maja 1948, a odlukom Skupštine Srbije, aprila 1979. godine, proglašena je kulturnim dobrom od velikog značaja.--Aleks (razgovor) 00:03, 5. jun 2010. (CEST)

Ugradite ovaj Aleksov tekst uz malu izmenu, prva dva pasusa postaviti na kraju teksta, i evo kompletnog istorijata o utvrđenjima u Nišu kroz vekove.--mile (razgovor) 00:44, 5. jun 2010. (CEST)

Dodavajte,dodavajte,samo napred.(Nema potrebe uopće diskutirat` o tome.) Crni Bombarder!!! (†) 16:17, 5. jun 2010. (CEST)

Trebalo bi ubaciti izvore ili literaturu za ovoliki tekst. --109.93.5.188 (razgovor) 13:14, 6. jun 2010. (CEST)

Niška Tvrđava

Kakve veze ima ovaj natpis iznad portala sa Niškom Tvrđavom? Naslov je, Slika:Niska tvrdjava natpis.jpg i nalazi se u galeriji slika N.Tvrđave. Predležem izmenu naziva slike i njeno uklanjanje iz galerije slika N.Tvrđave --mile (razgovor) 19:13, 12. jun 2010. (CEST)

Izbacio sam ovu kategoriju Niske Tvrdjave. Za promenu imena ne znam. --Aleks (razgovor) 22:59, 12. jun 2010. (CEST)