Rudo brdo

Rudo brdo – Podgrab je vaspitni centar koje osnovalo udruženje građana ZAMBAL Pale 2011. godine.

Nalazi se na desnoj obali rijeke Prače, iznad naselja Podgrab, na površini od 350 ha, na nadmorskoj visini 730 do 960 m. Ovu školu u prirodi čine mlade šume četinara i lišćara, koje su podignute u Odjeljenju 5 i 6 Šumskog gazdinstva Gornja Prača 1978. godine na površini od 45 ha. Ovu kulturu je podigao po preporuci tadašnji rukovodilac Radne jedinice Jovan Koroman, šumarski stručnjak. U ovaj centar ulaze i Odjeljenja 7, 8 i 9 Goranja Prača, koju čine šume bukve, hrasta kitnjaka i graba, kao i 50 ha livade i pašnjaka. U 2001. godini rukovodstvo ŠG Jahoprina Pale uradilo je zaobilaznicu puta za naselje Podgrab, od Nikolića do Podgraba u dužini od 4.100 m, koja privremeno služi kao protivpožarna prosjeka.

Cilj osnivanja obrazovno-vaspitnog centra je da učenici osnovne škole Pale, srednje škole Pale, kao i studernti biloških fakulteta Istočno Sarajevo i šire, upoznaju sa praktičnom nastavom iz biologije. Svake godine ovo udruženje sa gorenavedenim saradnicima, zajedno sa učenicvima, i seoskim stanovništvom, u saradnji sa rukovodstvom ŠG ‘’Jahorina” Pale, vrše unošenje medonosnih i plodonosnih vrsta drveća kroz pošumljavanje (razne vrtste bagrema, kestena, lipa, oraha, hrasta kitnjaka, smrče i divljih voćkarica), kako bi se u narednom periodu poboljšala ishrana divljači i pčela. Do sada je zasađeno od oko 5.000 različitog drveća grmlja i voćkarica.

Prema programu Udruženja građana ZAMBAL Podgrab i nastavnika Osnovne škole Pale je predviđeno podizanje novih šuma (pošumljavanje, u proljetnom i jesenjem periodu u toku svake godine), a planirano je sakupljanje jagodastog voća, gljiva i prerade istog. Ovo je učionica pod vedrim nebom. O značaju šume i kvalitetu životne sredine Savo Živković, Mirjana Koroman, Nedeljko Žugić, Milomir Živković i prof. dr Vukoman Šelmić i prof. dr. Dragan Gačić sa Šumarskog fakulteta iz Beograda, povremeno drže predavanja kao spoljni saradnici. Stalna tema je biodiverzitet kao osnova ekonomije, a nastava je prilagođena vremenskim prilikama, uzrastu i stepenu obrazovanja. Ova škola u prirodi je škola zdravlja i škola života.

Literatura

• Milan Ždrale:Pale od najstarijih vremena do danas,2011. godina