SIM-II
 SIM-II | |
| Opšte | |
|---|---|
| Dimenzije | |
| Masa | |
| Pogon | |
| Performanse | |
| Početak proizvodnje | prototip |
| Dužina | 7,80 |
| Razmah krila | 12,40 |
| Visina | 2,68 |
| Površina krila | 21,70 |
| Prazan | 520 |
| Normalna poletna | 770 |
| Klipno-elisni motor | Simens Sh-14 100 KS |
| Snaga | 74 kW |
| Maks. brzina na Hopt | 105 km/h |
| Maks. brzina na H=0 | 148 km/h |
| Dolet | 750 km |
| Plafon leta | 5.000 m |
SIM-II je jugoslovenski školski dvosed, jednomotorni visokokrilac koji je proizveden 1930. godine u jugoslovenskoj fabrici aviona S. Vlajković iz Beograda.[2]
Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]
Pred projekat školskog dvosedog aviona inž. Sima Milutinović je započeo za vreme svoje specijalizacije u francuskim vazduhoplovnim fabrikama krajem dvadesetih godina prošlog veka, gde ga je privuklo rešenje koje je video u pilotskoj školi Blerio da učenik i nastavnik sede u avionu jedan pored drugog. Po povratku u Jugoslaviju prionuo je na posao i napravio projekt aviona koji je dobio naziv SIM-II. Projektovanje je započeto krajem 1929. i početkom 1930. godine.
Prototip je izrađen u Beogradu u Fabrici aviona „S. Vlajković i sinovi“, u privatnoj režiji konstruktora a uz finansijsku pomoć njegovog brata dok je motor Simens Sh-14 od 100 KS kupljen na kredit. Prvi probni let je obavljen 29. maja 1930. godine, a obavio ga je probni pilot Dragiša Stanisavljević student tehnike i rezervni vojni pilot. Posle uspešnih fabričkih ispitivanja, komisija Komande VV je vršila ispitivanja u Pilotskoj školi u Novom Sadu. Avion je odbijen za vojnu službu zbog nedovoljne robusnosti i uporednih sedišta na koje vojni nastavnici letenja nisu navikli, tako je za to vreme potpuno nova koncepcija školskog aviona propala.
Paralelna sedišta pilota i instruktora pruža prejmućstvo nad tandem rasporedom sedišta jer postoji neposredan kontakt između instruktora i učenika. Učenik neposredno posmatra instruktora i prati njegove radnje i na taj način brže uči, a komuniciranje je neuporedivo lakše. Tek kasnije je uočena ova prednost koja se odrazila na znatno kraću i kvalitetniju obuku pilota. Šansa koju je ponudio tada mladi konstruktor Milutinović konzervativno rukovodstvo VV nije iskoristilo.
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Avion je bio visokokrilni jednokrilac (parasol) sa jednim motorom Simens 100 KS, sa dva člana posade koji su sedeli jedan pored drugog (pilot i instruktor). Avion je potpuno drvene konstrukcije trup je obložen šperom a krila su presvučeni platnom. Trup je pravougaonog poprečnog preseka. Krila su debelog profila sa zaobljenim krajevima. Sa svake strane, krila su poduprta sa parom kosih upornica koje su se oslanjale na trup aviona. Rezervoar za benzin se nalazio u središnjem delu između krila tj. na njihovom spoju. Repne površine su iske konstrukcije kao i krila, noseća konstrukcija je drvena o obloga platnena. Horizontalni stabilizatori su poduprti sa po jednom kosom upornicom koja se oslanja na repni deo trupa aviona. Stajni trap je bio klasičan sa prednjim velikim točkovima, fiksan sa elastičnim nogama a amortizacija se obavljala pomoću gumenih blokova. Na repu avion se nalazila elastična drljača
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
Iako avion nije prihvaćen za vojnu službu Komanda VV je otkupila prototip i predala ga pilotskoj školi Udruženja rezervnih avijatičara. Avion je nekoliko godina korišćen za trenažu rezervnih pilota u Zemunu. Tokom vojne službe SIM-II je često pozajmljivan Središnjoj upravi Aerokluba koja ga je koristila za propagandne letove pa su ga početkom 1935. godine vojne vlasti predale na korišćenje Aeroklubu. Avion je registrovan civilnim oznakama YU–PCV, i leteo je sve do 1937. godine kada je povučen iz upotrebe.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Zemlje koje su koristile ovaj avion[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Lučić, Dušan D. (1936). Osnovi praktične aerodinamike sa opisima aeroplana (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Novi Sad: Vazduhoplovni Glasnik.
- Mikić, Sava (1933). Istorija jugoslovenskog vazduhoplovstva (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Štamparija D. Gregorić.
- Petrović, Ognjan M. (2004). „Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo II: 1931 – 1941)”. Let - Flight (na jeziku: (jezik: srpski)). Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva. 3: 30—87. ISSN 1450-684X.
- Stanojević, Dragoljub.; Janić, Čedomir. (1982). „Životni put i delo jednog velikana našeg vazduhoplovstva - svetao primer i uzor naraštajima”. Mašinstvo (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Savez inženjera i tehničara Jugoslavije. 31: 1867—1876.
- Nenadović, Miroslav (1967). Eksperimentalna istraživanja u razvoju koncepcije letelica (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: SANU (Posebna izdanja)- Spomenica knjiga 30. str. 167—189.
- „Školski aeroplan inženjera Sime Milutinovića sa motorom Simens 120KS”. Vazduhoplovni glasnik (na jeziku: (jezik: srpski)). Novi Sad: VVKJ. 7: strana 94—95. juli 1930.
- Almanah Jugoslovenskog vazduhoplovstva 1931—1932, Beograd, Vreme, 1932.,
- Bosnić, Petar (2003). „Domaći školski i prelazni avioni 1924-1941. godine”. Naša krila (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Jugoslovenski Aeroklub "Naša krila". 36: 7—9. ISSN 0354-5121.