Seksualna edukacija dece sa smetnjama u razvoju
Seksualna edukacija dece sa smetnjama u razvoju kao proces promene ličnosti u željenom pravcu usvajanjem različitih sadržaja u zavisnosti od uzrasta i potreba jedinke[1] sprovodi se u sklopu seksualnog obrazovanja i edukacija dece u školama. Seksualno obrazovanje treba da počne u periodu oko desete godine života, pre bilo kakve seksualne aktivnosti i rizičnih polnih odnosa i da se uči iz zdrave komunikacije sa roditeljima ili nekog stručnog lica.
Prednosti[uredi | uredi izvor]
Seksualna edukacija dece sa smetnjama u razvoju[2] ima mnoge prednosti, jer kroz nju ova kategorija dece stiče optimalan nivo znanja o funkcionisanju svog tela, fiziološkim procesima, ali i emotivnim odlukama u vezi sa zdravljem. Pravovremena i pravilna primena seksualnog obrazovanja i edukacija dece i mladih bila bi vidljive kroz samo nekoliko godina, što je utvrđeno kroz praćenje brojnih indikatora zdravlja, i prema prijavama i prevenciji seksualnog nasilja kako među starijima, tako i među mlađima.[3]
Početak[uredi | uredi izvor]
Seksualno obrazovanje treba da počne u periodu oko desete godine života, pre bilo kakve seksualne aktivnosti i rizičnih polnih odnosa i da se uči iz zdrave komunikacije sa roditeljima ili nekog stručnog lica.[3]
Cilj[uredi | uredi izvor]
Zdravstvena nepismenost kod dece sa smetnjama u razvoju, može imati posledice po njihovo reproduktivno, ali i opšte zdravlje kao i pojavu seksualnog nasilja i uznemiravanja među vršnjacima još u najranijem dobu odrastanja i školovanja. U tom smislu seksualno obrazovanje i reproduktivno zdravlje, trebalo bi da obuhvati program čiji nastavni ishodi imaju za cilj smanjenje incidencije bilo koje vrste, bilo zdravstvene, psihičke ili fizičke, ali i širenje svesti kod mladih ljudi sa smetnjama u razvoju o tome da iz neznanja i neinformisanosti raste broj prijava seksualnog nasilja.[3]
Teme[uredi | uredi izvor]
Seksualno obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju trebalo bi da obuhvati teme kao što su humani odnosi među polovima i prevencija partnerskog nasilja. Ove teme sa psihološkog aspekta, mogu samo pozitivno uticati na zdravlje adolescenata.[3]
Edukacija edukatora[uredi | uredi izvor]
Pored dece, o načinu saksualnog obrazovanja dece sa smetnjama u razvoju treba edukovati i njihove roditeljima kada su ove teme u pitanju, jer iako su edukatori svoje dece oni nekada ni sami nisu stručni i kompetentni da daju odgovore svom detetu, nekada imaju barijere u komunikaciji koje mogu doneti promene koje dolaze sa pubertetom. U tom smislu uloga zdravstvenog vaspitača ili bilo koje druge stručne osobe iz ove oblasti, u edukaciji roditelja deteta sa smetnjama u razvoju u ovom segmentu bila bi neprocenjiva.[3]
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Smetnje u razvoju su grupa stanja zbog oštećenja u fizičkom izgledu, učenju, jeziku ili ponašanju. Otprilike jedno od šest dece samo u Sjedinjenim Američkim Državama ima jednu ili više smetnji u razvoju ili druge zastoje u razvoju. Detetu sa smetnjama u razvoju je potrebno seksualno obrazovanje koliko i detetu bez invaliditeta. Pored opšteg pristupa seksualnom obrazovanju, seksualno obrazovanje dete sa invaliditetom trebalo bi da obuhvati:[4]
- činjenica da osobe sa invaliditetom mogu imati ispunjen romantični i seksualni život
- seksualne probleme koji mogu biti povezani sa njihovim invaliditetom,
- društvena pravila kao što su javno i privatno ponašanje i lične granice.
Seksualno obrazovanje za dete sa intelektualnim teškoćama treba da se pruža na način koji dete može da razume. U tom smislu roditelj deteta sa smetnjama u razvoju, mogu biti od pomoći sa odgovarajućim informacijama o pubertetu, menstruaciji (većina invaliditeta ne utiče na to kada devojčica počinje da ima menstruaciju) i romantičnim i seksualnim odnosima za svoje dete.[4]
Deca i tinejdžeri sa intelektualnim teškoćama možda će trebati duže da se naviknu na pomisao o promenama koje dolaze sa pubertetom. Može im se pomoći tako što će se kroz edukaciju pravovremeno pripremiti pre početka puberteta (od 8 do 13 godina kod devojčica i od 9 do 14 godina kod dečaka).[4]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Trebješanin, Žarko (2018). Rečnik psihologije. Beograd: Agape knjiga. ISBN 978-86-918127-8-2. str. 371..
- ^ CDC (2022-04-19). „Developmental Disabilities | CDC”. Centers for Disease Control and Prevention (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-06.
- ^ a b v g d „Seksualna edukacija dece kao najbolji oblik prevencije ovog oblika nasilja među vršnjacima”. cuvamte.gov.rs. Pristupljeno 6. 12. 2022.
- ^ a b v Services, Department of Health & Human. „Disability and sexuality”. www.betterhealth.vic.gov.au (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-06.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Edukativni programi za rad sa porodicama dece sa smetnjama u razvoju