Sunčeva i mesečeva slova
U arapskom i malteškom jeziku, konsonanti su podeljeni u dve grupe, na sunčeva ili solarna (arap. حروف شمسية ḥurūf shamsīyah) i mesečeva ili lunarna slova (حروف قمرية ḥurūf qamarīyah), a njihova pripadnost jednoj od ove dve grupe se zasniva na njihovoj asimilaciji ili izostajanju asimilacije sa slovom lām (ل l)[1] određenog člana koji mu prethodi al- (الـ). Ova imena su nastala zbog činjenice da se u reči koja označava pojam 'sunce', al-shams, vrši asimilacija slova lām, dok se u reči koja označava 'mesec', al-qamar ona ne vrši.
Pravilo[uredi | uredi izvor]
Kada iza njega ide sunčevo slovo, lām određenog člana u arapskom jeziku al- vrši asimilaciju sa suglasnikom imenice koja sledi, što kao rezultat daje duplirani suglasnik. Na primer, "Nil" se neće izgovarati al-Nīl, već an-Nīl. Kada nakon određenog člana sledi mesečevo slovo ne dolazi do asimilacije.
Sunčeva slova predstavljaju sve koronalne suglasnike osim ج (ğīm). S obzirom da se član al- završava koronalnim suglasnikom, on se okom asimilacije gubi zbog drugog koronalnog suglasnika.
Sunčeva i mesečeva slova su prikazana u ovoj tabeli:
| Sunčeva slova | ﺕ | ﺙ | ﺩ | ﺫ | ﺭ | ﺯ | ﺱ | ﺵ | ﺹ | ﺽ | ﻁ | ﻅ | ﻝ | ﻥ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| t | ṯ | d | ḏ | r | z | s | š | ṣ | ḍ | ṭ | ẓ | l | n | |
| Mesečeva slova | ء | ﺏ | ﺝ | ﺡ | ﺥ | ﻉ | ﻍ | ﻑ | ﻕ | ﻙ | ﻡ | ﻭ | ﻱ | ه |
| ʼ | b | ğ | ḥ | ẖ | ʿ | ġ | f | q | k | m | w | y | h | |
Slovo ğīm[uredi | uredi izvor]
Slovo ج (ğīm) se različito izgovara u dijalektima arapskog jezika, pri čemu najčešće predstavlja koronalni suglasnik [d͡ʒ] ili [ʒ]. Međutim, u klasičnom arapskom jeziku predstavlja palatalizovani zvučni velarni ploziv ɡʲ ili zvučni palatalni ploziv ɟ. Zbog toga je klasifikovano kao mesečevo slovo, te se nikada ne asimilira sa članom. U jezičkim varijetetima gde se ج izgovara kao [ɡ], sunčeva slova još uvek formiraju prirodnu vrstu, s obzirom da obuhvataju sve koronalne suglasnike.
Ortografija[uredi | uredi izvor]
U pisanom jeziku, ال al- ostaje prisutno bez obzira na to kako se izgovara.[1] Kada se koristi puna vokalizacija, asimilacija se označava savljanjem šede (ar:شَدَّة) ili tešdida (ar:تَشْدِيد) na suglasnik koji sledi nakon lām, a njeno izosajanje pisanjem sukuna (ar:سُكُون) iznad lām.
| Sunčeva slova | Mesečeva slova | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| الشَّمْس | ash-shams | 'sunce' | الْقَمَر | al-qamar | 'mesec' |
| الثِّقَة | ath-thiqah | 'poverenje' | الْمُرْجَان | al-murjān | 'koral' |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Abboud 1983, str. 123–124
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Abboud, Peter F. (1983). Elementary Modern Standard Arabic 1. Cambridge UP. str. 123—124. ISBN 978-0-521-27295-7.