Teorija značenja

Teorija značenja je logička i uopšteno filozofska disciplina koja ispituje značenje jednog stava, njegovu komunikabilnost i analitičnost, logičke kriterijume smisla i besmisla, kao i sve druge probleme značenja od čijeg rešavanja zavisi utvrđivanje istine. Teorija značenja je uvodna i jedna od tri osnovne discipline logike. Druge dve su teorija dokaza i teorija proveravanja (verifikacije). Razvoj teorije značenja kao logičke discipline počinje u drugoj polovinni 19. veka, iako je se sam problem značenja u filozofiji postavljao još mnogo ranije, počev od prvih grčkih mislilaca (Heraklita, Parmenida i dr.). Prefilozofske spekulacije o značenju reči, naročito imena grčkih heroja, javljaju se već od Hesioda, Homera, ali i u Starom zavetu. Naročito su se sofisti zanimali za značenje reči, zatim Demokrit koji je izučavao nastanak jezika i njegovu socijalno-kulturnu i književno-poetsku funkciju. Za Platona se problem značenja u prvom redu ticao problema saznavanja (dijalog Kratil). Analizom jezika Aristotel je pokušao da dozna šta je to biće, a istančana razmatranja jezika se javljaju i u filozofiji stoika. Ova razmatranja su uopšteno shvatana kao izučavanje „adekvatnosti jezičkih izraza”.

„Šta je „značenje’’? i srodna pitanja već duže vreme su neka od centralnih u savremenim filozofskim raspravama. Oblast filozofije koja se bavi ovakvim pitanjima je „teorija značenja’’. Vitgenštajn, Frege, Kvajn, Ostin, Kripke, Patnam, Čomski i Rasel su neki filozofi (i logičari) čiji je rad značajan za teoriju značenja.

Teorija značenja ima više naziva u različitim disciplinama: semasiologija (nem. Bedeutungslehre), semantika, semiologija ili semiotika, filozofija jezika i semantička filozofija.