Šternbergerova palata u Pragu

Šternbergerova palata u Pragu
Šternbergerova palata u Pragu
Šternberský palác na Hradčanském náměstí
	Šternbergerova palata u kojoj se nalazi deo umetničke kolekcije Nacionalne galerije
Osnivanje	1698.
Lokacija	Prag; Češka
Vrsta	muzej i galerija
Direktor	Agnes Husslein-Arco
Adresa	Hradčanské náměstí 57/15, Prag
Veb-sajt	www.ngprague.cz

Šternbergerova palata u Pragu nekada dvorac carskog grofa Vaclava Vojteha od Šternberga, počev od 1947. godine jedan od depoa i galerijskih prostora u kome se čuvaju i izlažu remek dela likovne umetnosti. Palatom danas gazduje Nacionalna galerija u Pragu, čiji je prethodnik, „Galerija slika Društva patriotskih prijatelja umetnosti”, u ovom dvorcu bila smeštena u drugoj polovini 19. veka.^[1] Trenutno se ovde nalazi stalna postavka evropskog slikarstva Nacionalne galerije iz Praga.^[1]

Položaj[uredi | uredi izvor]

Šternbergerova palata se nalazi u ulici Hradčanske namesti 15, nešto dalje od Hradčana (praškog zamak koji se nalazi u ovoj gradskoj četvrti) na samoj ivici jarka Jeleni, sa leve strane od jednog od krila Nadbiskupske palate, u glavnom gradu Češke Pragu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Graditelj palate bio je carski grof Vaclav Vojteha od Šternberga (1643⁠—⁠1708), koji je kao potomak jedne od najstarijih plemićkih porodica pripadao najmoćnijim češkim aristokratama. On je 1690. godine kupio zemljište u blizini praške nadbiskupske palate, gde je stajala starija kuća srednjovekovnog porekla na topografski složenoj parceli strmo nagnutoj prema jarku Jeleni.

Novi vlasnik je odmah započeo planiranje izgradnje velike rezidencije, koja se dogodila u periodu od 1699⁠. do 1708. godine i pripisuje se graditelju Đovaniju Batisti Aliprandiju. Međutim, pominju se i imena drugih mogućih graditelja: Domeniko Martineli, C. Fontana, Krištof Dientzenhofer, Johan Bernhard Fišer iz Erlaha ili Jan Blažej Santini-Aihel. Kada je graditelj palate umro 1708. godine, zgrada je bila samo delimično završena.^[1]

Palata je bila porodično vlasništvo do 1811. godine kao fideikomis i u njoj se nalazilo Društvo rodoljubivih prijatelja umetnosti, koje je zgradu prodalo 1871. godine.

Nekoliko godina palata je služila kao ustanova za mentalno obolele i pripadala je vojsci nakon Prvog svetskog rat.

Posle Drugog svetskog rata postala je sedište novo konstituisane Nacionalne galerije u Pragu.

Izložbeni prostor palate

Izgled[uredi | uredi izvor]

Četvorodelna dvospratne palate zatvora skoro kvadratno unutrašnje dvorište. Fasada ove barokne građevine okrenuta je prema potoku koji teče u Jelenskom rovu. Na zapadnoj strani formiran je mali vrt sa baštenskim ribnjakom i skulpturama. Srednji deo prednjeg (zapadnog) krila (sve do krova) štrči napred u krug.^[2]

Ulaz u palatu je sa pešačke staze koja je nekada bila izgrađena na mestu staze koja je povezivala Hradin trg sa Jelenskim rovom. Sa kraja ovalnog predsoblja, monumentalno stepenište vodi do gornjih nivoa. Pod krovom je formirano oslikano potkrovlje, nekada neobično u Češkoj koje je nasleđeno iz francuske arhitekture .

Zidovi okrenuti ka unutrašnjem dvorištu ukrašeni su bogatim štukaturnim ukrasima. Medaljoni prozora na drugom spratu bili su ukrašeni portretima rimskih careva. Reljef prikazuje događaje i legende o Heraklu (legendu o Minosu, Hidru iz Lerna, lava iz Nemeje, poraz Titana).

Deo zidne dekoracije palate

Do 1947. godine, u unutrašnjem vrtu palata stajala je monumentalna statua Francuza Antoana Lousa Barija na kojoj je prikazan lav koji rastrže džinovsku zmiju.

Plafone u hodnicima na drugom spratu dizajnirao je Đuzepe Donato Frisoni . Slike koje ukrašavaju plafone dve sale smeštene su u ovalne okvire (npr samoubistvo kraljice Didone iz Kartagine, oplakivanje kraljice Artemida od kraljice Halikarnasa) delo su Mihaila Vaclava Halvaksa.

Mitološki tematsku plafonsku sliku susedne sobe naslikao je Matej Netel.

Na plafonima kineskog salona i antičnog salona Jan Rudolf Bis alegorijski je prikazao likove na grbu porodice Šternberg.

Opremanje kineskog salona u kineskom stilu bilo je povereno Jane Vaclave Kratohvilu .

Freske na prvom spratu (alegorije planeta i kontinenata, kao i portreti poznatih ličnosti poput Hristofora Kolumba) su zamračeni kako ne bi odvratili pažnju sa izloženih umetničkih dela.

Iz bašte palate pruža se predivan pogled na Kraljevske vrtove i severni deo grada.

Namena[uredi | uredi izvor]

Danas je Šternbergerova palata na Hradčanskim namestima, uprkos samo fragmentarno očuvanoj originalnoj dekoraciji, važan dragulj arhitekture visokog baroka u Pragu. U zgradi i njenoj izgledu susreću se i uticaji različitih pravaca, koji stvaraju idealan prostor za izlaganje umetnička dela različitih stilova i vremena. Polazeći od ovoga u ovoj palati koja je glavna zgrada Češke nacionalne galerije, mogu se videti izložene dela stranih umetnika iz ovih perioda:

15–19. vek - nemačka i austrijska umetnost, iz kolekcije nadvojvode Franca Ferdinanda.
14–18. vek - italijanska umetnost, koja sadrži dela starijih toskanskih majstora , dela venecijanske škole (radionica Vivarini) i remekdela florentinskog manirizma,
15–18. vek - flamanska i holandska umetnost;
15–18. veka španska, a francuska i engleska umetnost;^[2]