Šandor Roža
Šandor Roža | |
|---|---|
.png) Rekonstruisani portret Šandora Rože | |
| Datum rođenja | 10. jul 1813. |
| Mjesto rođenja | Reske, Kraljevina Ugarska, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 22. novembar 1878. (65 god.) |
| Mjesto smrti | Gerla, Austrougarska |
Šandor Roža (mađ. Sándor Rózsa; Reske, 10. jul 1813 — Gerla 22. novembar 1878)[1] bio je mađarski odmetnik (mađ. betyár - bećar) sa Velike mađarske ravnice. On je najpoznatiji mađarski pljačkaš putnika; njegov život je inspirisao brojne pisce, posebno Žigmonda Morica i Đulu Krudija. Uživao je u istu reputaciju kao engleski pljačkaš Dik Turpin, sa elementima Robina Huda. Roža je, poput Joške Šobrija, jedan od najpoznatijih mađarskih bandita.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Roža je prvi put poslat u zatvor u Segedin kada je imao 23 godine (1836). Nakon što je pobjegao iz zatvora, izabrao je život pljačkaša putnika, a niz krvavih i sramotnih djela učinilo je njegovo ime poznatim.
Oktobra 1848. godine u ime Odbora za odbranu (mađ. Honvédelmi Bizottmány) pridružio se Mađarskoj revoluciji sa svojom četom od 150 ljudi. Svojom neobičnom pojavom i načinom borbe imali su uspjeha, ali zbog svoje nediscipline bili su raspušteni.
Nakon pada revolucije, bio je primoran da pobjegne, te se vratio svom ranijem načinu života. Nije bio zarobljen sve do 1857. godine, kada ga je izdao jedan od njegovih drugova. Osuđen je na doživotnu robiju. Proveo je 9 godina u zatvorima u Kufštajnu, Marija Tereziopolisu (današnjoj Subotici) i Petrovaradinu, sve dok nije pušten u opštoj amnestiji 1868. godine.
Iste godine nastavio je sa starim potragama, a pljačkao je poštanske vagone i vozove. Ponovo je zarobljen 12. januara 1869. godine i ponovo je osuđen na doživotnu robiju.
Preminuo je u zatvoru u Gerli.
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
O Šandoru Roži se raspravlja u knjizi Straszliwi zbojnicy z Bieszczadow i okolicy (Grozni razbojnici Beščada i okolnih područja) poljskog autora Roberta Bankosa.
Njegova omiljena skrovišta bila su ostrvca na Ludoškom jezeru.
U popularnoj kulturi[uredi | uredi izvor]
U čehoslovačkoj TV seriji Slavné historky zbojnické (1985) Šandora Rožu glumi češki glumac Pavel Zedniček.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 2013-07-28. g. Pristupljeno 2013-08-18.
- ^ 'Róža Šándor'. Česká televize.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
