Osnovna heraldička pravila

Kao i svaka nauka, tako i heraldika ima svoja pravila. Iako predstavljena kao pomoćna istorijska nauka, heraldika je mnogo više, ona je oblast/tematika za sebe.

U heraldici postoje striktna pravila, koja se moraju poštovati ako se nešto želi nazvati grbom, u suprotnom to je ništa više do slikovne predstave ili lepog motiva. Heraldičkih pravila ima mnogo, ali se mogu izdvojiti osnovnih osam pravila:

Prvo pravilo: grb mora biti jedinstven i originalan; to bi u stvari značilo da se grbovi moraju razlikovati međusobno makar u detaljima, ovo je fundametalno, ali i vrlo često ignorisano pravilo. Heraldika je u suštini oblik prepoznavanja i problem nastaje upravo na tom polju, kada treba prepoznati, tj. razlikovati grbove ljudi istih prezimena, predstavljalo bi pravi problem razlučiti grbove svih porodica koje se prezivaju Petrović, ako se ne bi sledilo/poštovalo ovo pravilo.

Drugo pravilo: jedna osoba, jedna institucija, jedan grad, jedna država... ne smeju imati u upotrebi više od jednog grba; to znači da neko ne može istovremeno da ističe dva ili tri grba, već da se diči jednom verzijom.

Treće pravilo: samo ono što zadovoljava i uklapa se u heraldička pravila je heraldički ispravno; to bi značilo da heraldiku i heraldičare u prvom momentu ne zanima umetnički utisak nekog grba, već ispravnost i primenjivost pravila, tek na kraju se razmatra pitanje estetike.

Četvrto pravilo: u heraldici postoje desna i leva heraldička strana i to sa stanovišta onoga koji nosi štit; to bi u prevodu značilo da je ono što je posmatraču levo to je u heraldici desno, inače desna heraldička strana je nešto pozitivno, to je tzv. muška strana, i ako su elementi na grbu pozicionirani ili su okrenuti ka desnoj heraldičkoj strani onda je to nešto pozitivno

Peto pravilo: postoje pet osnovnih boja, dva metala i tri pomoćne boje, što se sve naziva tinkturama. Osnovne boje su: crvena, plava, zelena, crna i purpurna; pomoćne boje su: tamnocrvena, smeđa i boja krvi. (vidi Značenje boja u heraldici) Metali su: zlato i srebro, a prikazuju se na grbovima kao žuta i bela boja. U heraldici je dozvoljeno da se neki element prikaže i u svojoj boji i to se onda naziva prirodnom bojom i oblikom prikaza. Iz ovoga proizlazi pravilo da se boje ne smeju mešati i prikazivati jedna preko druge na grbu, kao ni metali, već se može postići kombinacija metala i boja; a sve to radi smanjivanja konfuzije prilikom isticanja grba i povećavanja jasnoće prikaza, npr. crna figura na zelenom štitu bi bila teško razaznatljiva. Naravno, odstupanje od pravila je kada se element prikaže u svojoj prirodnoj boji.

Šesto pravilo: koso pozicionirani grbovi asociraju na veliku starost porekla nosioca grba (armigera), najverovatnije pre 13. veka.

Sedmo pravilo: koso pozicionirani elementi na grbu kao što su prečke, lente i grede, od leve na desnu heraldičku stranu, predstavljaju grbove vanbračne dece.

Osmo heraldičko pravilo: pravilo sjedinjavanja grbova, u središnu poziciju grba ide grb pobednika ili porodice koja dominira, a u desnu heraldičku stranu idu grbovi ostalih prema dostojanstvu ka levoj heraldičkoj strani; u slučaju braka u kojem su oba supružnika armigeri/nosioci grba, grb muža ide na desnu, a supruge na levu heraldičku stranu.

Spoljne poveznice

• EuropeanHeraldry.org catalogues a large number of European noble titles and heraldry.
• Heraldry of Greatlitvan Nobility
• Heraldry of the World (civic heraldry), an overview of thousands of coats of arms of towns and countries
• Barron, Oswald (1911). „Heraldry”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 13 (11 izd.). str. 311—330. 
• International heraldry Introduction and examples
• Heraldisk Selskab The Scandinavian Heraldry Society (one of the oldest and largest societies dedicated to heraldic research)
• Heraldry for Kids Introducing Heraldry for Kids with free heraldry activity sheets
• Heraldica The history of heraldry, knighthood and chivalry, glossary of the blazon, themes, coats of arms, etc.
• Heraldic Arts Founded in 1987, the Society of Heraldic Arts was the first organisation of its kind in the world.