Alalija
Alalija (grč. λαλıά: govor) je stanje je potpune nerazvijenosti govora i jezika kod dece normalnih intelektualnih sposobnosti i očuvanog sluha i inteligencije. koj se ne može svrstati u druge razvojne poremećaje. Uzrok je abnormalnost organa uključenih u artikulaciju (glasnih žica, ždrela, jezika, nepca) ili stezanje živaca. Uglavnom se leči hirurški.[1]
Epidemiologija[uredi | uredi izvor]
Spada u česte razvojne probleme koji pogađaju i do 10% dece predškolskog uzrasta. Prema epidemiološkim istraživanjima sprovedenim u Severnoj Americi i Zapadnoj Evropi, 5-7% dece predškolskog uzrasta (starosti 5 do 6 godina) ima poremećaj u razvoju govora različite težine.
Osnovne informacije[uredi | uredi izvor]
Ono što često prati odsustvo govora je činjenica da dete ne razume tuđi govor ili ga razume samo delimično. Dete ne koristi govor kao sredstvo komunikacije, već uglavnom komunicira gestovima (pokazivanjem prstom šta hoće, povlačenjem roditeljske ruke u željenom pravcu...), deluje nezainteresovano za komunikaciju, plašljivo, povučeno, plačljivo. ...
Dete sa odsustvo verbalne komunikacije (komunikacija rečima) često zaostaje u psihičkom (socio-emocionalnom) razvoju u odnosu na njegove vršnjake.
Kod detet sa alalijom postoje razlike u ispoljavanju teškoća na nivou receptivnog i ekspresivnog govora, kao i senzomotornog i psihomotornog razvoja deteta. I dok pojedina deca koja ne govore, imaju poteškoća u razumevanju, ona su istovremeno veoma motorički spretna, druga grupa dece koja imaju otsustvo govora, su nespretna i imaju poteškoće u koordinaciji pokreta ruku i nogu, ali je njihovo razumevanje mnogo bolje. U nekim slučajevima postoji kombinacija oba pomenuta stanja (ovo je najteža vrsta poremećaja). Navedene razlike nastaju kao rezultat senzornih, motornih ili senzorno-motornih poremećaja.
Etiologija[uredi | uredi izvor]
Glavni uzroci ove patologije leže u nerazvijenosti i/ili intrauterinom oštećenju govornih zona (centra) mozga, ili kršenju funkcija Brokinog područja ili zone - odseka kore velikog mozga,[2] koji igra primarnu ulogu u govornoj funkciji i formiranju algoritama za korišćenje gramatičkih i sintaksičkih sistema jezika.[3]
Faktori rizika[uredi | uredi izvor]
Kao najverovatnije faktore rizika za ekspresivnu alaliju, navodi se kombinacija različitih faktora, koji uključujući:[1]
- teratogeni efekti na fetus hemikalija i lekova koji majka koristi tokom trudnoće,
- povrede mozga i intracerebralna krvarenja tokom teškog ili komplikovanog porođaja,
- cerebralni inflamatorni procesi bakterijske ili virusne etiologije,[4]
- intrauterini i / ili neonatalni metabolički poremećaji,
- genetski uslovljena predispozicija.
Vrste[uredi | uredi izvor]
Na osnovu etiopatogeneze alalija se može podeliti na senzornu i motornu alaliju.
Senzorna alalija[uredi | uredi izvor]
Kod ove vrste alalije dete:
- ne govori ili ne govori dovoljno za svoje godine
- neka deca su ćutljiva, povučena i neljubazna, dok su druga plašljiva, plačljiva sa povremenim vriskom i drugim oblicima neprimerenog ponašanja
- ima kratak raspon pažnje i nezainteresovani su
- ne razumeju izgovorenu poruku i ne komuniciraju
- neka izgrade za okolinu potpuno nerazumljiv govor
- govor koji čuju oko sebe liči na buku od koje nisu u stanju da razlikuju pojedinačne glasove i reči, niti da razumeju značenje verbalne poruke
- njihova frustracija i ponašanje proizilaze iz nesposobnosti da komuniciraju. S obzirom na to da ne percipiraju govor okoline, nisu ni u stanju da ga razviju, iako nema neuroloških i anatomskih poremećaja u perifernim govornim organima.
Motorna alalija[uredi | uredi izvor]
Ko ove vrste alalije dete:
- ima teškoće u izražajnom govoru
- razumeju jezik sredine u kojoj žive
- imaju delimično razvijen unutrašnji govor
- komuniciraju gestovima ili sa nekoliko dvosložnih reči
- imaju nediferencirane samoglasnike, pojedinačne plozive ili nazale
- neka od ove dece pokazuju stalni nemir, nedostatak koncentracije i malo interesovanja za govor.
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
U toku višegodišnjeg interdisciplinarnog istraživanja i u procesu usaglašavanja terminologije koja se koristi u oblasti dečjih govornih poremećaja, međunarodni stručnjaci su došli do zaključka da se motorna ili ekspresivna alalija kod deteta može dijagnostikovati kada je njegov rečnik i budući da je sposobnost izgovaranja složenih rečenica i pamćenja reči ispod opšteprihvaćenog starosnog nivoa, a u isto vreme - ovi govorni problemi nisu povezani ni sa zaostajanjem ukupnog razvoja, ni sa anatomskim karakteristikama govornog aparata, ni sa autizmom i poremećaj autističnog spektra, ili motorna apraksija mišića lica, ili sa stečenim oštećenjem mozga ili gubitkom sluha.
Diferencijalna dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Diferencijalno dijagnostički neophodno je isključiti:[1]
- orofacijalne miofunkcionalne poremećaje sa poremećenom artikulacijom,
- bulbarnu dizartriju kod cerebralne paralize,
- poremećaje receptivnog govora kod autizma,
- psihogeni mutizam,
- poremećaje mentalnog razvoja.
Terapija[uredi | uredi izvor]
Da bi dete uspelo da prevaziđe razvojne izazove, i što pre izgovori prva reč, odnosno govorilo i napredovalo, dete bi trebalo na sva tri nivoa razvoja (govorno-jezički, psihomotorni i socioemocionalni) uključi u:
- logopedske tretmane,
- tretmane psihomotornog reedukacije,
- psihološke tretmane ,
- tretmane senzorne integracije
Čekati da se problem reši sam od sebe uglavnom je iluzorno, i ako postoje iskustva ljudi koji kažu da je tako nešto moguće.
Tretman ove vrste nerazvijenosti govora treba da tretira multidisciplinarni tim stručnjaka (logopeda, psihologa, reedukatora psihomotorike i senzornog integratora) kako bi pratili celokupan razvoj deteta.
Prognoza[uredi | uredi izvor]
Deca koja imaju ovaj poremećaj u razvoju govora i jezika kasnije mogu da ispolje teškoće kao što su:
- poremećaji artikulacije,
- senzomotorički poremećaji,
- emocionalni problemi,
- disleksija i disgrafija (teškoće u čitanju i pisanju)...
Ulaskom u školski sistem dete sa govorom problem kašnjenja može napraviti mnogo veće probleme sa kojima neće moći tako lako da se nosi jer nema vremena da se borit sa starim problemom, a pojavio se novi.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Ekspresivna alalija: znaci i metode prevazilaženja”. sr-m.iliveok.com. Pristupljeno 2022-12-03.
- ^ Ochfeld E, Newhart M, Molitoris J, Leigh R, Cloutman L, Davis C, Crinion J, Hillis AE. Ischemia in broca area is associated with broca aphasia more reliably in acute than in chronic stroke. Stroke. 2010 Feb;41(2):325-30
- ^ Acharya, Aninda B.; Wroten, Michael (2022), Broca Aphasia, StatPearls Publishing, PMID 28613781, Pristupljeno 2022-12-03
- ^ Marienfeld, Carla B.; DiCapua, Daniel B.; Sze, Gordon K.; Goldstein, Jonathan M. (2010). „Expressive Aphasia as a Presentation of Encephalitis with Bartonella henselae Infection in an Immunocompetent Adult”. The Yale Journal of Biology and Medicine. 83 (2): 67—71. ISSN 0044-0086. PMC 2892771
. PMID 20589186.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ulrich Kilian u. a.: Duden, Wörterbuch medizinischer Fachbegriffe. 8. Auflage. Dudenverlag, Mannheim u. a. 2007. ISBN 978-3-411-04618-8. str. 97., Eintrag „Alalie“
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
