Београдске новине у Великом рату
 Naslovna strana Beogradskih novina iz 1916. | |
| Tip | dnevne novine |
|---|---|
| Izdavač | Nemačka okupaciona vlast |
| Urednik | Vilim Uher, Juraj Oršić-Slavetićki, Milan Ogrizović |
| Osnivanje | 15. decembra 1915. |
| Jezik | srpski, nemački, mađarski |
| Ukidanje | jesen 1918. |
| Sedište | Beograd |
Beogradske novine u Velikom ratu bile su jedini časopis koji je izlazio za vreme okupacije, u srpskoj prestonici, paralelno na srpskom i nemačkom, a kasnije i na mađarskom jeziku. Osnovni cilj pokretanja lista bio je da nemačke okupaciona vlast uspostavi kontakt sa srpskim narodom. To je bio jedan od osnovnih razloga zbog koga su ove novine bile bojkotovane u krugovima srpske javnosti.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
„Beogradske novine” su pokrenute 15. decembra 1915. godine, kada je objavljen prvi broj, okupatorskog lista koje su nemačke vlasti izdavale za vreme okupacije Beograda, sve do 29. juna 1918. godine. Na naslovnoj strani prvog broja našao se ovaj uvodnik:
| „ | „’Bilo u dobar čas!’ govore ljudi kada sebi žele nešto dobra. Lepa je to narodna reč i ona izvire iz srca, da govori k srcu. Evo osvanuše ove novine, ‘Beogradske novine’, prve iza drugoga vremena, pa i za njih ne znamo našim čitateljima bolji pozdrav, lepšu reč, no ‘Bilo u dobar čas!’. U mnogim stranama učio nas rat – ovaj reformator sveta – da se moramo pokoriti promenjenim prilikama. Odsekao nas od sveta i jedva za ono znademo što se u našoj najbiližoj oklolini događa. Sami smo za sebe bili sa našim jadima i bolima bez znanja o našim prijateljima, o rodu, ženi, deci – o svemu što nam je najbliže i najmilije. Uviđajni će čitatelji razbrati, da je osnutak lista kao zora koja se ispred dana promalja. Da je data veza koja iz zemlje vodi u svet, a iz sveta u zemlju i narod, da ga savetuje, upućuje i pomaže. U to ime kažemo, da bilo ‘U dobar čas!’“ | ” |
Novine su štampan ćirilicom i latinicom, u Carskoj i kraljevskoj gubernijskoj štampariji, na srpskom jeziku sa nekim nemačkim tekstovima, a od 1. juna 1916. i na mađarskom. U početku, novine su izlazio tri puta nedeljno, a od 1916. svaki dan.
Uredništvo i saradnici[uredi | uredi izvor]
Nemački komesar Vilhelm Uher, bio je odgovoran za rad uredništva. On je strogo kontrolisao rad urednika i pisanje srpskih novinara.
Glavni urednik prva četiri broja bio je Vilhelm Uher, zatim Juraj Oršić-Slavetićki, a poslednje dve ratne godine urednik je bio hrvatski pisac Milan Ogrizović.
Pored redovnih rubrika i članaka prvenstveno novinara austrougarskih državljana, u listu su objavljivani i prilozi srpskih kulturnih i javnih poslenika. Među srpskim autorima bili su su najpoznatiji:
- Borisav Stanković,
- Sima Pandurović,
- Isidora Sekulić,
- Milorad Petrović,
- dr Jovan B. Jovanović,
- Milutin Čekić,
- Konstantin Perić,
- đakon Božidar Lukić,
- Nikola Marković,
- Živorad Vujić,
- Kosta Jezdimirović,
- Dragoslav Stojanović,
- Darinka Stojanović,
- Zorka Kasnar-Karadžić.[2]
Zanimljivost
U redakciji je bio i poznati pisac Bora Stanković, koji je nakon povratka iz austrougarskog zarobljeništva, prihvatio posao urednika kulturne rubrike „Beogradskih novina“ , kako bi prehranio svoju porodicu. Njegova priča „Đurđevdan“ objavljena je u prvom prilogu ovih novina, nakon čega su za svaki važniji praznik izlazili osmostrani ilustrovani prilozi.
Tematika[uredi | uredi izvor]
Novine su redovno donosile vesti o dešavanjima u svetu i Srbiji. Imale su česte književne i naučne priloge srpskih i stranih autora, sa domaćim ili stranim temama, a postojali su prilozi poput Avale i slično.
Iako je list trebalo da informiše o događaje sa svih frontova rata, tekstovi koji su govorili o srpskoj vojsci kada se preko albanskih gudura povlačila na Krf bili su strogo cenzurisani. Takođe se nije pisalo o srpskim borbama na Solunskom frontu i sve pobede Srba bile su prećutkivane.
Izvori[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Beogradske novine — www.unilib.rs